Noordwijkse ondernemers niet onrechtmatig behandeld

Twee vastgoedondernemers in Noordwijk zijn niet onrechtmatig behandeld door degenen die hebben bijgedragen aan het opstellen van het document ‘Ondermijning van de democratie in het lokaal bestuur in Noordwijk’ en het verspreiden daarvan. Dat heeft de rechtbank Den Haag geoordeeld in een bodemprocedure. Het recht op vrijheid van meningsuiting van de opstellers weegt zwaarder dan de inbreuk op het recht op eer en goede naam van de vastgoedondernemers.

Smaad en laster

Het document brengt de ondernemers, aannemer Paul Brandjes en vastgoedadviseur én oud-wethouder Victor Salman, in verband met verwijtbare ondermijning binnen die gemeente. De procedure was aangespannen door hen en nog twaalf boze Noordwijkers, omdat ze vinden dat ze ten onrechte worden beschuldigd. Er is volgens hen sprake van smaad en laster. De oud-wethouders Gerben van Duin, Hans Bakker, Ton van Rijnberk en oud-raadslid Taetske Visser-Danser moesten voor de rechter verschijnen.

Intern document

Eind 2018 maakte ambtenaar Ger Oostermeijer in opdracht van toenmalig burgemeester Jan Rijpstra een (intern) document over ondermijning in de lokale democratie. Voor het document baseerde hij zich onder meer op eerder verschenen rapporten en krantenartikelen en nam hij interviews af met vier (oud-)wethouders. Van Rijnberk, destijds ook Statenlid in Zuid-Holland, heeft het document vervolgens in verkorte vorm gedeeld met een aantal commissieleden van Provinciale Staten. Na een Wob-verzoek van Salman in 2021 is het document geanonimiseerd en met gedeeltelijk zwartgemaakte passages openbaar gemaakt.

Vooringenomen afrekening

Volgens de vastgoedondernemers hebben de gedaagden onrechtmatig gehandeld door het ‘zwartboek’ in het geheim over hen te schrijven en te verspreiden. Ze noemen het document een ‘vooringenomen afrekening’ met politieke tegenstanders en ‘de inhoud is in strijd met de waarheid’. Er heeft volgens hen ook geen onafhankelijk feitenonderzoek en geen wederhoor plaatsgevonden. Volgens de gedaagden echter is het document een inventarisatie is van ondermijning in de gemeentepolitiek en van de actoren die daarbij een rol spelen. Het was in opdracht van de burgemeester, voor intern gebruik en vooral op basis van openbare bronnen. Hun meningen en ervaringen hebben de wethouders ‘in vertrouwen’ geuit.

Sterk gekleurd

De rechtbank gaat grotendeels mee met de gedaagden als het om de openbare bronnen gaat. Hun meningen, conclusies en ervaringen zijn ‘per definitie’ subjectief, maar worden in het rapport als feitelijkheden gepresenteerd. De bewoordingen en kwalificaties in het document zijn ‘geregeld sterk gekleurd’. ‘Dit alles maakt het een onevenwichtig, gebrekkig en sterk gekleurd document’, aldus de rechtbank. ‘Dat is een inbreuk op het recht op eer en goede naam en op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van de vastgoedondernemers.’ Niettemin weegt het recht op vrijheid van meningsuiting in deze zaak zwaarder, oordeelt de rechtbank eveneens.

Niet onrechtmatig behandeld

Daarbij wijst de rechtbank erop dat de burgemeester destijds de opdracht gaf voor het document en daartoe bevoegd was, gezien zijn wettelijke taak als hoeder van de bestuurlijke integriteit van de gemeente Noordwijk. De uitlatingen van de oud-wethouders gingen over politieke onderwerpen (integriteitsschendingen en ondermijning van de lokale democratie) en verdienen daarom een ‘hogere mate van bescherming dan uitlatingen over niet-politieke onderwerpen’. Verder was het document niet bedoeld voor publicatie. Toenmalig Statenlid Van Rijnberk mocht het document ook in verkorte vorm naar commissieleden van Provinciale Staten sturen. De vastgoedondernemers zijn volgens de rechtbank dus niet onrechtmatig behandeld en de gemeente dient de juridische kosten van de benadeelde ex-bestuurders te vergoeden.