‘Werkstress verkeerd beoordeeld en behandeld’

In de aanpak van werkstress kijken leidinggevenden vooral naar belasting versus belastbaarheid, terwijl werkstress vaak een gevolg is van te weinig steun, te weinig autonomie of een gebrek aan competenties. ‘Er wordt niet naar de juiste oorzaken gekeken en dus worden ook niet de juiste behandeling en preventie ingezet, stelt hoogleraar Willem van Rhenen, chief health officer bij Arbo Unie.

Week van de Werkstress
Een op de zes Nederlanders heeft last van burn-outklachten, blijkt uit cijfers van TNO. De grootste groep met werkstressklachten is tussen de 25 en 35 jaar. In die fase verandert er veel in de werk- en privésituatie. In de week van 12 tot en met 15 november is er extra aandacht voor de gevolgen van werkstress in de Week van de Werkstress. Volgens hoogleraar Van Rhenen wordt werkstress op een verkeerde manier beoordeeld en behandeld. Zo is het een misvatting dat het verminderen van werk en het aannemen van meer mensen de werkstress oplossen, stelt hij. De aanpak kan doeltreffender en daar pleit Van Rhenen ook voor.

Leidinggevenden zijn spil
‘We zien veel effect in training van leidinggevenden om tekorten in competenties, regelruimte of hulp te herkennen. Zij vormen de spil in het geheel bij het voorkomen van stress.’ Wie wil investeren in competenties moet op zoek gaan naar de talenten en vaardigheden van mensen, zodat deze tot bloei kunnen komen. Aan behoefte aan autonomie kom je tegemoet door minder te controleren en meer te vertrouwen op de kracht van een medewerker. Geef hem regelruimte en laat hem voelen dat hij invloed heeft op zijn eigen agenda. ‘Aan die derde behoefte, verbinding, kun je voldoen door complimenten te geven en waardering en erkenning te tonen.’

Inzetbaar en productief blijven
Voor het totaalplaatje moet je volgens Van Rhenen ook kijken naar drie bronnen die nauw met elkaar samenhangen: werkbronnen, privébronnen en persoonlijke bronnen. Als je lekker in je vel zit en je thuissituatie is op orde en geeft energie, dan ga je ook met meer energie naar je werk. Andersom geldt dit ook: als je gezondheid achteruit gaat of er wordt thuis veel van je gevraagd, kun je minder ‘geven’ op je werk en heb je van daaruit meer steun nodig. Merk je dat je leidinggevende je situatie begrijpt en krijg je de ruimte om bijvoorbeeld (tijdelijk) met werktijden te schuiven, dan blijf je ook inzetbaar en productief. Stress ontstaat juist als er een onderdeel in het totaalplaatje gaat knellen.

Hele jaar aandacht essentieel
Volgens Van Rhenen heeft vooral de groep tussen 25 en 35 jaar veel steun nodig van de omgeving. Collega’s, vrienden en familie kunnen een vangnet vormen. ‘Een jonge ouder die zich dagelijks moet haasten om voor een bepaalde tijd bij het kinderdagverblijf te zijn, zal gauw stress krijgen. Wat meer flexibiliteit van de werkgever of een hulpbron die wel naar het kinderdagverblijf kan, voorkomt die stress. Essentieel is dat beleid van werkgevers hier het hele jaar op gericht is en dat er niet slechts een week in het jaar aandacht is voor het onderwerp.’