Tumult rond diversiteit bij Amsterdamse brandweer

Een brandweerman die een belangrijk voorvechter was van diversiteit binnen de Amsterdamse brandweer is dit voorjaar gestopt als aanjager. Hij heeft zich ziek gemeld. Volgens hem doet de korpsleiding te weinig tegen racisme en blijft de werving van mensen met een migratieachtergrond achter. In een interne mail die ook naar burgemeester Halsema zou zijn gestuurd doet hij zijn beklag.

Afgeknapt
‘Ik ben de afgelopen jaren behoorlijk beschadigd en verwaarloosd door ‘elementen’ binnen de organisatie’, schrijft hij in de interne mail waarin hij zijn afscheid aankondigt van de projectgroep ‘diversiteit en inclusie’ en waaruit NRC Handelsblad citeert. ‘Ik ben afgeknapt op de gehele brandweerorganisatie’, schrijft hij. En: ‘Ik ervaar verlamming, stress, teleurstelling, verzuring en boosheid op dit moment.’ In een ander mail schrijft hij: ‘De organisatie had de afgelopen jaren te kampen met grote weerstand tegen iedere vorm van verandering en zeker ook ten aanzien van het onderwerp diversiteit en inclusie.’

Steun werkte averechts
Als initiatiefnemer van de werkgroep ‘respect’, waarin brandweermannen van kleur hun ervaringen uitwisselden over pestgedrag, uitsluiting en racisme, kreeg hij steun van de vorige commandant Leen Schaap. Die kaartte racisme publiekelijk aan en ontsloeg mensen die zich er schuldig aan maakten.
Maar de steun van Schaap werkte averechts. De leden van de werkgroep kregen zoveel negatieve reacties dat zij één voor één opstappen, schrijft NRC. Uiteindelijk moest Schaap zelf het veld ruimen, omdat de vertrouwensbreuk tussen de korpsleiding en de uitrukdienst onherstelbaar was. Halsema vond het tijd worden voor ‘de volgende fase’.

Geen ervaring met diversiteit
Die fase begint met de aanstelling van de Brabantse Tijs van Lieshout als brandweercommandant. Hij heeft volgens NRC geen ervaring met het organiseren van diversiteit: ‘Ik ben maar een eenvoudige Brabo’, citeert de krant hem van geluidsopnames van een gesprek met een interne commissie van de brandweer vlak voor zijn aanstelling. Diversiteit vindt hij ‘het meest ingewikkelde dossier’. Ook de opgestapte brandweerman schrijft dat racismebestrijding voor Van Lieshout geen prioriteit heeft. Een woordvoerder van de korpsleiding stelt daarentegen dat het is gelukt om blijvend aandacht te vragen voor diversiteit en inclusie. In plaats van het identificeren en bestraffen van schendingen van diversiteit en inclusie, zoals Schaap deed, zet de huidige korpsleiding meer in op ‘het gesprek erover voeren, openheid krijgen en draagvlak creëren’. Ook wil de korpsleiding op termijn streefcijfers gaan hanteren voor vrouwen en brandweerlieden met een migratieachtergrond.

Vroegtijdig afscheid extern adviseur
Onder Schaap werd Achmed Baâdoud (PvdA), oud-stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Nieuw-West, aangesteld als adviseur diversiteit en inclusie. NRC schrijft dat de aanstelling deze zomer vroegtijdig is beëindigd. Tegenover de krant wil Baâdoud geen commentaar geven. Volgens de woordvoerder van de korpsleiding heeft Baâdoud ‘de afgesproken resultaten behaald’ en is zijn contract beëindigd om ‘niet onnodig verder te gaan met kostbare externe inhuur’. De woordvoerder van burgemeester Halsema bevestigt aan Binnenlands Bestuur dat Baâdoud ‘conform afspraak een aantal dingen heeft gedaan en bereikt voor de brandweer’ en ‘deze zaken nu door de organisatie zelf worden opgepakt’.

‘Nog stappen te zetten’
In een reactie op de interne mail van de brandweerman laat de woordvoerder van Halsema weten dat nog wordt uitgezocht of de kopie inderdaad naar de burgemeester is gestuurd. ‘Zij heeft er in ieder geval niet eerder kennis van genomen.’ Verder schrijft hij dat de burgemeester, in haar rol als voorzitter van Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland, tevreden is over de wijze waarop de huidige korpsleiding diversiteit en inclusie als een van de speerpunten voor de komende jaren heeft benoemd. ‘De aanpak is anders dan bij de vorige korpsleiding, maar de aandacht er niet minder om. Het veiligheidsbestuur laat zich regelmatig informeren over de voortgang, want ook voor het bestuur is het een speerpunt en er zijn nog stappen te zetten.’

Factuur nog niet voldaan
Overigens blijkt uit navraag dat oud-brandweercommandant Schaap de factuur van 33.800 euro die hij moest terugbetalen aan zijn werkgever nog steeds niet heeft voldaan. Er was afgesproken dat die zijn juridische kosten voor de afhandeling van het contract zou betalen, maar dat bleek achteraf niet te mogen. In april bleek uit het jaarverslag 2019 van de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland dat het salaris van 178.900 euro dat Schaap in 2019 ontving hoger is dan de Wet Normering Topinkomens (WNT) toestaat. Hij kreeg een vertrekregeling van 75.000 euro. Het bestuur van de veiligheidsregio, met daarin bestuurders van zes gemeenten, had met de regeling ingestemd. Toen de overschrijding bekend werd moest de brandweer de 33.800 euro terugvragen aan Schaap, maar die betaalt deze factuur dus niet. ‘Naar verwachting zal het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties de vordering binnenkort uit handen nemen.’