Vol gas op werken met loonkostensubsidie

Bijna de helft van de mensen in het doelgroepregister heeft géén werk. Met een achterlopende banenafspraak is er alle reden om extra in te zetten op deze groep, die aan het werk is met loonkostensubsidie (LKS).

Voorheen was een onduidelijk Participatie- budget voor gemeenten vaak nog reden om daar terughoudend mee te zijn. Per dit jaar worden gemeenten gefinancierd naar realisatie: voor terughoudendheid is geen reden meer. Wel wordt er herverdeeld tússen gemeenten. Dat zorgt voor een voordeel voor koplopergemeenten ten opzichte van gemeenten die minder deden met LKS.

Kleinere gemeenten zijn daarbij iets in het voordeel, omdat zij historisch een lagere bijstand hebben. Voorheen was LKS namelijk een percentage van het bijstandsbudget. Daarvan profiteerden vooral grotere gemeenten, die vaak een hogere bijstandsdichtheid hebben. De LKS-dichtheid is echter ongeveer gelijk verdeeld over de gemeenteklassen. Grotere gemeenten hadden dus een onterecht voordeel.

Vanaf nu wordt de LKS vergoed op basis van uitgaven, volgens de t+1 systematiek: dit jaar is de basis voor volgend jaar. Hierdoor worden LKS-uitgaven volledig vergoed, met uitzondering van 1 jaar voorfinanciering. In technische zin zit het iets complexer, maar het landelijke budget groeit voldoende, met circa 50 miljoen per jaar, zodat er de facto volledige vergoeding is.

Naast LKS-kosten betaalt een gemeente ook voor begeleiding. Tot nu toe kwamen die middelen uit het participatiebudget. Daarbij klonk de zorg dat de LKS-doelgroep op termijn een groot deel van het participatiebudget zou ‘opeten’. Dit jaar zijn die middelen voor begeleiding toegevoegd aan het gemeentefonds: ‘de grote gemeentelijke pot’.

LKS en de omvang van het doelgroepenregister zijn daarbij een aparte indicator voor toedeling van geld geworden. Meer personen met LKS betekent: meer gemeentefonds. In de meicirculaire zijn de bedragen te lezen. Voor een willekeurige 100.000+ gemeente betekent dat: 7.800 euro begeleidingsbudget per LKS-baan – ruim voldoende om meerjarig begeleiding te bieden.

De nieuwe LKS-verdeelsystematiek kent veel voordelen. Ten eerste: de begeleidingskosten ‘verdringen’ niet langer andere re-integratietrajecten. Voor elke LKS'er komt apart geld in het gemeentefonds. Per persoon met LKS is er dus altijd voldoende budget beschikbaar voor begeleiding.

Ten tweede: ook de begeleiding van niet-uitkeringsgerechtigden (NUG) wordt volledig vergoed. Het oude nadeel dat NUG-gers wel LKS en begeleiding ‘kosten’ maar dat hier geen ‘bespaarde’ uitkering tegenover stond, is vervallen. Vooral jongeren (die nog geen uitkering hebben) kunnen nu direct na het speciaal- of praktijkonderwijs richting werk. Natuurlijk blijven er altijd risico’s bij herverdeling: als alle gemeenten even hard lopen, valt de prikkelwerking weg. Zolang er echter koplopers en achterblijvers zijn, is het zaak tot de koplopers te behoren. Dat was zo en dat blijft zo.

Daarnaast is bij deze herverdeling het tekort van circa 3.000 euro per plek op de begeleidingsmiddelen voor Beschut Werk – dat separaat wordt bekostigd – helaas nog niet opgelost. Ten slotte is er altijd een beleidsrisico dat verdeelsleutels weer veranderen: ooit komt er weer een ander model. Maar in dit nieuwe systeem krijgen gemeenten hun kosten voor LKS realistisch vergoed.