VNG trekt zich terug uit bestuurlijke afspraken Wlz Ggz

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) trekt zich per direct terug uit eerder gemaakte bestuurlijke afspraken over het terugdringen van de instroom in de Wlz Ggz. Dat maakte de gemeentekoepel donderdag bekend. Aanleiding is het besluit van het rijk om gemeenten in 2025 opnieuw niet volgens de normale systematiek in het gemeentefonds te compenseren voor volumegroei.

Stabiel

De VNG trekt hiermee naar eigen zeggen een duidelijke lijn. Volgens het bestuur is een stabiel gemeentefonds noodzakelijk om met het sociaal domein een bijdrage te kunnen leveren aan grote maatschappelijke opgaves.

Wmo én Wlz

In het voorjaar van 2023 maakten het rijk, gemeenten, het CIZ, zorgkantoren en zorgaanbieders afspraken over het terugdringen van de instroom in de Wlz Ggz. Het idee is dat mensen met een ernstige psychische aandoening, die langdurige en intensieve zorg nodig hebben, zorg en ondersteuning krijgen vanuit de Wmo én de Wlz. Deze afspraken lopen tot 2025, maar de gemeentekoepel trekt zich nu dus terug. Dit omdat ‘de randvoorwaarden voor gemeenten onvoldoende worden ingevuld’, meldt de VNG-top.

Beschermd wonen

Dat heeft alles te maken met een beslissing van het kabinet. In de systematiek van het gemeentefonds ontvangen gemeenten een compensatie voor het feit dat de bevolking groeit. Het rijk besloot om in 2024 en 2025 de compensatie voor beschermd wonen toe te kennen op basis van het aantal mensen dat beschermd woont. Maar door de beweging ‘Van beschermd wonen naar een beschermd thuis’ en de openstelling van de Wlz, is deze populatie volgens de VNG de laatste jaren kleiner geworden. ‘Gemeenten investeren juist steeds meer in ambulante ondersteuning en dagbesteding, maar daar wordt dan weer niet gekeken naar volumegroei en extra compensatie’, stelt de koepel. Zij vindt deze wijze ongewenst: ‘Dit zorgt voor veel onrust in gemeentebegrotingen, die toch al onder druk staan.’

Spelregels

Met dit besluit over de volumecompensatie voor beschermd wonen is het rijk voor de VNG geen betrouwbare partner. ‘Voor gemeenten is het steeds lastiger een bijdrage te leveren aan de grote opgaven in het sociaal domein als de spelregels tussentijds veranderen’.

Wachtlijsten

De VNG lichtte dit besluit toe in een overleg met staatssecretaris Vicky Maeijer (Langdurige en Maatschappelijke Zorg). Mark Foekema, wethouder in IJsselstein en lid van de VNG-commissie Financiën, legt uit dat gemeenten met de middelen uit het gemeentefonds werken aan een breed palet van voorzieningen. Zij willen bijvoorbeeld de wachtlijsten voor beschermd wonen wegwerken. ‘Dat is nu een groot probleem voor hele kwetsbare inwoners’, zegt Foekema. ‘Als we geen zekerheid krijgen van het rijk is dat heel lastig. Dit is voor gemeenten een principieel en zwaar punt.’

Maeijer vindt het vervelend dat het niet is gelukt om gemeenten naar tevredenheid te compenseren. Zij wil graag verder met gemeenten optrekken om tot een goede samenwerking te komen.