Twee op de drie lokale bestuurders geconfronteerd met agressie

Meer dan tweederde (69 procent) van de burgemeesters en wethouders en bijna de helft (49 procent) van de raadsleden hebben in 2008 te maken gehad met geweld, intimidatie of bedreigingen.

Dat blijkt uit nog niet openbare cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken, in bezit van Binnenlands Bestuur. De cijfers zijn afkomstig van het sinds 2007 lopende programma ‘Veilige Publieke Taak’. Recent werd de woning van een wethouder in Weert beschoten en werd de burgemeester van de Noord-Limburgse stad bedreigd.

Vertrouwenslijn

Mede vanwege het hoge aantal gewelds- en agressiegevallen is per 1 oktober een vertrouwenslijn voor bestuurders in het leven geroepen. Dit maakte minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken, PvdA) gisteren bekend. Zij sprak op het jaarcongres van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) in Wassenaar.

De minister overhandigde NGB-voorzitter Ronald Bandell, tevens burgemeester van Dordrecht, een boekje over de nieuwe vertrouwenslijn. Ook kreeg Bandell het landelijke geweldsprotocol voor burgemeesters overhandigd. Hiermee kunnen zij concrete stappen tot verbetering van hun veiligheid zetten. De vertrouwenslijn voor bestuurders en raadsleden wordt georganiseerd door de Stichting M, die sinds zeven jaar de bekende tiplijn Meld Misdaad Anoniem beheert.

Praten helpt

Een bedreigde bestuurder kan sinds gisteren vertrouwenslijn 088-5543288 bellen en anoniem over de bedreiging praten. ‘Desgewenst is er een kleine groep van collegabestuurders beschikbaar die de beller verder kan bijstaan’, zegt Ellen Verbeem, woordvoerder van Stichting M. ‘Een beroep op discrete professionele en collegiale ondersteuning kan uitkomst bieden’, aldus Verbeem. ‘Tot nog toe is praten over agressie not done, geweld wordt zelfs als een beroepsrisico gezien. Het glazen huis waarin bestuurders zich bevinden, maakt openheid extra ingewikkeld. De stap naar politie en justitie wordt soms niet of niet direct gezet.’

Bestuurders moeten volgens Verbeem niet wijken voor geweld en intimidatie, anders komt zelfs de bestuurlijke integriteit in het geding. Concrete aanwijzingen dat de bestuurlijke integriteit door het hoge aantal bedreigingen in het geding is, zijn er echter niet, meldt woordvoerder Vincent van Steen van het ministerie van Binnenlandse Zaken nadrukkelijk. ‘De vertrouwenslijn en geweldsprotocol moeten voorkomen dat een bestuurder door agressie onder druk komt te staan en dat daardoor een gevoelige beslissing wordt beïnvloed.’

Dubbele strafeis

De in het leven geroepen vertrouwenslijn is onderdeel van een reeks van maatregelen waarmee Ter Horst bedreigingen van bestuurders en ambtenaren een halt wil toeroepen. Eerder al is de dubbele strafeis afgekondigd: bij agressie tegen mensen in een openbare functie kan het Openbaar Ministerie een twee keer zo hoge straf eisen.

Ook subsidieert het ministerie van Binnenlandse Zaken beschermingsmaatregelen bij overheidsdiensten. Het programma Veilige Publieke Taak werkt tevens aan veiligheidsmaatregelen voor bekende risicogroepen als ambulancepersoneel, politie en medewerkers in het openbaar vervoer.

Doodsbedreiging

De bedreigingen aan het adres van bestuurders zijn veelal telefonisch en vaak van het kaliber: ‘Je kop gaat eraf’ of ‘U wilt toch niet dat uw vrouw of kinderen iets overkomt’. Een paar recente voorbeelden:

• Een wethouder in Rijen werd met de dood bedreigd toen ze een petitie van radicale moslims had ondertekend;

   

• De burgemeester van Breda werd angst aangejaagd nadat de gemeente illegale zaken op een woonwagenterrein wilde aanpakken; 

   

• Een wethouder uit Bergen op Zoom werd vanuit de Koepelgevangenis in Breda telefonisch zo bedreigd dat politiebescherming was geboden;

   

• De woning van een wethouder in Weert werd recent beschoten. Een team van 25 rechercheurs onderzoekt het mogelijke verband met het oprollen van twee hennepplantages in juni dit jaar. Bij de wethouder en een collega werden eerder stenen door de ruit gegooid en zijn auto in brand gestoken.