Taakstelling Spreidingswet schiet tekort

De 96.000 asielplekken die gemeenten moeten gaan realiseren via de Spreidingswet zijn niet meer toereikend. Dat schrijft minister Faber in een brief aan de Tweede Kamer. Door een hogere asielinstroom en een achterblijvende uitstroom van statushouders zijn er waarschijnlijk nog eens 19.000 bedden nodig.

Spreidingswet

Het cijfer van 96.000 werd begin dit jaar door toenmalig staatssecretaris Eric van der Burg bekendgemaakt en is gebaseerd op prognoses van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De Spreidingswet ziet erop toe dat de opvangplekken eerlijk verdeeld worden over de 12 provincies. Zo kreeg Zuid-Holland bijvoorbeeld een taakstelling van bijna 20.000, en Friesland van ruim 3.000 asielplekken.

115.000

Nu, minder dan een jaar later, heeft de realiteit de wet ingehaald. Zo blijkt uit nieuwe prognoses door hetzelfde COA. In een brief aan de Kamer waarin minister Faber de actuele situatie binnen de asielketen en de opvang van Oekraïense ontheemden schetst, laat zij weten dat de capaciteitsraming van 96.000 niet meer toereikend is. Het nieuwe cijfer is twintig procent hoger: 115.000 opvangplekken op 1 januari 2026.

Doorstroom

Ondanks dat de instroom van asielzoekers in 2025 nu lager wordt ingeschat dan eerder geraamd, zal dit naar verwachting wel hoger uitvallen dan in 2024. Daarnaast staan gemeenten voor grote uitdagingen als het gaat om het vinden van woningen voor statushouders. Daardoor zitten er steeds meer statushouders in de asielopvang. Naar verwachting is op 1 januari 2026 de helft van de mensen in COA-opvanglocaties statushouder.

Sociale huurwoningen

Faber benadrukt dat er een aanvullende inzet moet komen om de doorstroom te bevorderen, maar die inzet is, zo lijkt, niet gericht op het bevorderen van de doorstroom van statushouders naar sociale huurwoningen. Het kabinet wil het gemeenten juist verbieden om statushouders voorrang te verlenen bij het vinden van een sociale huurwoning, en de wettelijke taakstelling om statushouders te huisvesten volledig schrappen.

Doorstroomlocaties

In plaats daarvan schrijft de minister te willen inzetten op grootschalige doorstroomlocaties voor asielzoekers met een verblijfsvergunning ‘vanuit een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van gemeenten en rijk’. Minister Faber zegt met het COA en de medeoverheden in gesprek te gaan over de gevolgen van het bijstellen van de taakstelling uit de Spreidingswet. Ondanks dat het kabinet van die wet ook af wil wordt deze nog wel uitgevoerd tot het intrekken definitief is.