Schuiven met werklozen

De ervaringsdeskundige Riccardo Alberelli biedt met Paradijs bv een zeldzaam kijkje in de keuken van een reïntegratiebedrijf. U kunt een uitkering krijgen, zegt de ambtenaar van Sociale Zaken in Alberelli’s woonplaats. Maar dan moet u zich wel binnen 24 uur melden bij Paradijs bv (de naam is geanonimiseerd om de privacy van de betrokkenen te waarborgen). Daar moet u 3 maanden eenvoudig productiewerk doen en deelnemen aan trainingen. Voordat hij het beseft, staat Alberelli een paar dagen later in een kleurrijk gezelschap aan de lopende band klerenhangers te sorteren. Hij ervaart het als ‘bajeswerk’. Met kritische distantie volgt de onderwijzer en journalist met vele jaren ervaring hoe de coaches en werkleiders van Paradijs bv het bonte gezelschap zelfreflectie en vaardigheden proberen bij te brengen.

De ene coach komt met neurolinguïstisch programmeren (NLP) op de proppen, de andere laat een ‘transactionele analyse’ op zijn cliënten los, een derde zingt een soort kinderliedjes met de volwassen mannen en vrouwen. Alberelli heeft soms het idee ongewild een therapie te volgen of proefkonijn voor psychologische experimenten te zijn. Frequent wisselende coaches verschijnen te laat op afspraken, terwijl ze tijdens de trainingen hameren op het belang van punctualiteit. Ze schuiven willekeurig met doelgroepcategorieën om hun cliënten maar aan een baan te helpen, zodat het bedrijf een uitstroompremie kan opstrijken. Sommige clienten keren met een subsidie terug naar de baan waaruit ze eerder ontslagen zijn.

De auteur noteert het allemaal sec, in de vorm van een dagboek, met droge humor. Het verhaal eindigt ontluisterend. Door een administratieve fout hebben de coaches gedurende het hele reïntegratietraject in de veronderstelling verkeerd dat Alberelli in een opvanghuis voor daklozen woonde, zo blijkt op zijn laatste dag in Paradijs bv. Als hij dat ter sprake brengt, haasten de coaches zich te benadrukken dat die vergissing geen consequenties heeft gehad voor de manier waarop ze hem benaderden. Het heeft hem in ieder geval niet verhinderd, mede dankzij Paradijs bv, een gesubsidieerde baan te vinden als publiciteitsmedewerker van een organisatie voor uitkeringsgerechtigden.

Een ontnuchterend en leerzaam egodocument. Het gaat er hopelijk niet altijd zo bar aan toe. Maar de reïntegratiesector mag zich uitgedaagd voelen om als tegenwicht voor dit soort verhalen te inventariseren in welke bedrijven en onder welke voorwaarden reïntegratie werkt, zonder cliënten het gevoel te geven dat ze zich als kleuters of bajesklanten moeten laten vernederen.

Will Tinnemans, publicist

Riccardo Alberelli, Paradijs BV. Op weg naar werk, Uitgeverij Parterre, ISBN 978 90 806049 6 4, 116 pagina’s, € 15.

Het boek Paradijs bv wordt op dinsdag 18 mei gepresenteerd op een Utrechts symposium over reïntegratie. Zie www.klientenraad.com.