Rotterdams burgerinitiatief bokst dingen voor elkaar

Burgerinitiatieven zijn booming. Zorgvrijstaat in Rotterdam noemt zichzelf een succesvol uit de hand gelopen burgerinitiatief. Toch belemmert het beleid van de gemeente het voortbestaan ervan. ‘Je zou willen dat er qua financiering meer ruimte komt als de samenleving meer zelf moet doen.’

De boksles begint officieel om twaalf uur, maar op dat tijdstip is alleen docent Colin Giroth in de zaal aanwezig. Komen opdagen is de halve strijd, weet Giroth als ervaringsdeskundige. ‘In de lessen wordt een veilige omgeving gecreëerd waarin je in je eigen tempo en op je eigen manier aan je herstel kunt werken. Op tijd komen is daarbij niet het belangrijkste.’

Geen uitweg

Boksen, letterlijk weer in beweging komen, was jaren geleden de uitweg voor Giroth uit een ernstige depressie. Jarenlange therapieën en gesprekken bij de ggz en maatschappelijk werk boden hem geen uitweg. Pas toen bij met een lotgenoot geregeld ging boksen in het park, voelde hij vooruitgang. ‘Het boksen was letterlijk een reden om uit mijn bed te komen’, vertelt hij. ‘Ik merkte dat ik anders thuiskwam. Ik voelde me beter, ik kon weer slapen. Met Voor Elkaar Boksen geef ik die positieve ervaringen nu door aan anderen.’ 

Psycholoog

Met hulp van Zorgvrijstaat, een burgerinitiatief dat in 2013 van start ging in de wijk Middelland in Rotterdam, kreeg Giroth een zaal ter beschikking en de mogelijkheid om (onder meer met steun van een psycholoog) een concept te ontwikkelen voor de lessen Voor Elkaar Boksen, die hij nu wekelijks aan buurtgenoten geeft.

Laagdrempelig

Voor Elkaar Boksen is wat Alexander Hogendoorn, een van de oprichters van Zorgvrijstaat, een typisch voorbeeld van embedded werken noemt, laagdrempelig en georganiseerd vanuit de logica en behoeften van de mensen. En niet met allerlei ‘toeters en bellen’ vanuit een zorgorganisatie of gemeente die te veel vanuit de eigen bubbel bedenkt wat mensen nodig zouden kunnen hebben.

Gekookt en gegeten

Zorgvrijstaat groeide de afgelopen jaren stap voor stap uit tot een groot netwerk met een rijk scala aan activiteiten, diensten en (zelf)hulpgroepen. Het initiatief ontstond als reactie op de participatiemaatschappij waarbij burgers weer meer zelf moesten gaan doen en waarbij fors bezuinigd werd op de zorg. Hogendoorn werkte eerder in de ggz als reclasseringswerker en als projectmanager aan de ontwikkeling van beschermde woonvormen en werkcentra voor dak- en thuislozen. Samen met sociaal ontwerper Dennis Lohuis trok hij de wijk in om na te gaan wat de behoeften van de bewoners zijn en hoe mensen voor elkaar kunnen zorgen. Al snel werd er op veertien verschillende plekken in de wijk samen gekookt en gegeten. ‘Wij zagen al snel dat mensen best bereid zijn om iets voor elkaar te doen’, zegt hij. ‘Maar dat sociale kapitaal in de wijk wordt zelden aangesproken.’

Woningaanpassingen

Zorgvrijstaat springt in de gaten waar het in de wijk op stuit. Zo bleek onder meer uit de gesprekken aan tafel dat veel bewoners gebukt gaan onder armoede en schulden. In samenwerking met de gemeente werd een kantoor in de wijk geopend waar mensen makkelijker binnenlopen dan bij de officiële schuldhulpverlening. Een ander steeds terugkerend onderwerp was dat bewoners woningaanpassingen via de Wmo niet geregeld en vergoed kregen. De klussendienst Het zal Werken, een team van vrijwilligers, knapt nu onder meer deze werkzaamheden op. Mensen betalen alleen de materiaalkosten.

Vertrouwen

Ook kwam er een zogenoemd gedoe-afkoopgarantiefonds, gefinancierd door de gemeente en de corporaties, voor mensen die eigenlijk het geld niet hebben om bepaalde werkzaamheden te betalen. Hogendoorn: ‘Dat regelen was best ingewikkeld. Instanties zeggen al snel: “Ja maar dan moet er een procedure opgestart worden waarin getoetst wordt of mensen het inderdaad niet zelf kunnen betalen.” Maar dat leidt tot veel bureaucratie en meer kosten. Uiteindelijk is het ons gelukt om dit op basis van vertrouwen te doen.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 12