Erger dan de kwaal

Neem Buren, Katwijk of Nijmegen. Zomaar een paar gemeenten die blijkens de jaarcijfers over 2015 elk miljoenen overhouden op het sociaal domein. Steeds meer jaarrekeningen staven de uitkomsten van het onderzoek van Binnenlands Bestuur waaruit naar voren kwam dat negen op de tien gemeenten (dik) in de plus eindigen.

Die omvangrijke meevallers leiden tot een stortvloed aan meestal verontwaardigde reacties. Een enkele keer is het argument dat het maar een dom onderzoek zou zijn. Veel vaker valt te beluisteren dat het een schande is dat er zoveel geld niet aan zorg is uitgegeven, dat Den Haag acuut moet ingrijpen. De gemeenten zijn de gebeten hond. Ergens is dat natuurlijk wel te begrijpen. Eerst luid klagen dat je de decentralisaties financieel niet kan trekken en vervolgens miljoenen overhouden. Tja, dat laat zich lastig uitleggen. Zeker niet aan mensen die aan een half woord of een krantenkop genoeg menen te hebben. Tot die categorie mogen, naar ik althans hoop en verwacht, niet de Tweede Kamerleden worden gerekend. Maar dat dan uit die kringen na het vernemen van de Wmo-overschottenen bij de gemeenten al meteen wordt geroepen dat Den Haag “nieuwe kaders moet stellen” en “het geld moet worden geoormerkt”, laat toch ruimte voor op zijn minst enige twijfel.

Ik ga er natuurlijk niet over wat Kamerleden wel hadden moeten zeggen in reactie op het onderzoek, maar bij verantwoordelijk staatssecretaris Van Rijn aandringen op een snelle, goede analyse van het verschil tussen begrote en gedane zorguitgaven lijkt me meer passend. Dat voorkomt ook dat er blind voor een oplossing wordt gekozen die erger is dan de kwaal. Zo er al sprake is van een kwaal.

Bovenal, nu als parlementariërs een bestedingsplicht gaan eisen van de middelen in het sociaal domein vind ik wel erg bijzonder. Ja, dat was eerst de bedoeling, maar een wetsvoorstel met die strekking werd door diezelfde Tweede Kamer ingetrokken. Er werd voor gekozen dat gemeenten vrij en autonoom over de middelen mochten beschikken. Daarmee gaan hun collega-volksvertegenwoordigers in de gemeenteraden over de besteding van het budget.