CRvB: gemeente mag e-bike niet weigeren

De gemeenten Heemskerk en Hengelo hebben ten onrechte Wmo-aanvragen voor elektrische fietsen afgewezen. De colleges van beide gemeenten zijn van mening dat een e-bike een ‘algemeen gebruikelijk voorziening’ is. Maar volgens de Centrale Raad van Beroep (CRvB) kan dit vervoermiddel niet financieel worden gedragen met een inkomen op minimumniveau.

In beide gemeenten hebben inwoners op grond van de Wmo 2015 een elektrische fiets aangevraagd. In Hengelo gaat het om een twintiger met lichamelijke klachten; in Heemskerk om een vrouw van in de zestig met verschillende aandoeningen. Wat de twee gemeen hebben is dat ze beiden door hun kwalen worden beperkt in hun mobiliteit.

Winkel

Zowel Heemskerk als Hengelo heeft echter de aanvraag afgewezen. De colleges zijn van mening dat een e-bike een ‘algemeen gebruikelijk voorziening’ is. Zo’n voorziening is namelijk niet specifiek bedoeld voor personen met een beperking en is ‘daadwerkelijk beschikbaar’. Lees: je kunt het product gewoon in de winkel kopen. Naast deze eisen moeten algemeen gebruikelijk voorzieningen een ‘passende bijdrage’ leveren aan de zelfredzaamheid en participatie van de cliënt. En ten vierde: iemand met een inkomen op minimumniveau moet deze voorziening financieel kunnen dragen.

Noord-Holland en Overijssel

De inwoners waren het niet eens met het gemeentebesluit en stapten naar de rechter. Maar zowel de rechtbank Noord-Holland als de rechtbank Overijssel verklaarde het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond. De burgers gingen in hoger beroep. Zij stellen dat elektrische fietsen geen algemeen gebruikelijke voorzieningen zijn. Dit omdat de kosten niet kunnen worden gedragen met een inkomen op minimumniveau.

Minimumniveau

In hoger beroep zegt de Centrale Raad van Beroep (CRvB) dat stekkerfietsen voldoen aan de eerste drie criteria. Ze zijn niet specifiek bedoeld voor personen met een beperking, kunnen gewoon in de winkel worden gekocht, en leveren in dit geval een passende bijdrage. Maar of een elektrische fiets financieel gedragen kan worden door iemand met een inkomen op minimumniveau? Aan die voorwaarde voldoet het vervoersmiddel niet, aldus de hoogste bestuursrechter in socialezekerheidszaken.

Gangbaar

Volgens de CRvB moet deze voorwaarde zo worden begrepen dat een dienst, hulpmiddel, woningaanpassing of andere maatregel pas algemeen gebruikelijk is wanneer het voor ‘de gehele bevolking gangbaar is’. ‘Voor een elektrische fiets is dat (nog) niet het geval’, constateert de bestuursrechter.

Nieuwe beslissing

Kortom, de gemeenten Heemskerk en Hengelo hebben ten onrechte de aanvragen voor een elektrische fiets afgewezen. Het college van Heemskerk wordt opgedragen een nieuwe beslissing te nemen. In het geval van Hengelo verstrekt de CRvB aan de inwoner een maatwerkvoorziening voor de aanschaf van een e-bike. Dit gebeurt in de vorm van een persoonsgebonden budget (pgb) ter hoogte van 799 euro, een bedrag dat nog openstond.

Verrassend

De twee CRvB-uitspraken zijn ‘best wel verrassend’, zegt Wim Peters. Hij is juridisch adviseur Wmo bij kennis- en adviesbureau Stimulansz. ‘De Centrale Raad herformuleert in feite het laatste criterium voor de vraag of iets algemeen gebruikelijk is’, legt Peters uit. Hij vraagt zich wel af hoe het zit met andere algemeen gebruikelijke zaken: ‘We hebben geen idee hoe de CRvB dat beoordeelt.’

Slimme burgers

En er is nog een probleem: slimme burgers die dit weten en een beperking hebben, kunnen nu een elektrische fiets aanvragen. ‘En rijke burgers zijn vaak de slimme burgers’, stelt Peters. Tenzij uit onderzoek blijkt dat de voorziening niet nodig is, kunnen gemeenten niet meer weigeren.