Schulden aflossen met maatschappelijke diensttijd

Een maatschappelijke diensttijd kan een effectieve manier zijn voor jongeren zonder inkomen om van schulden af te komen. Daarop wijst het programma MDT na ervaringen in de gemeente Arnhem.

JPF

Jongeren met schulden die niet de middelen hebben om die af te lossen kunnen sinds een paar jaar gebruik maken van het Jongeren Perspectief Fonds (JPF). De gemeente neemt dan de schulden over door middel van een saneringskrediet. Een traject via het JPF betekent dat de jongeren de openstaande schulden ook in natura mogen terugbetalen, bijvoorbeeld via vrijwilligerswerk. Het grote voordeel daarvan is dat jongeren niet te hoeven stoppen met school om betaald te werk te gaan verrichten.

Uitbreiden

In 2019 zei toenmalig wethouder Martien Louwers tegen Binnenlands Bestuur dat het bereik van de regeling tegenviel. Het programma zou worden uitgebreid naar jongeren die niet (meer) naar school gaan. De gemeente Helmond kondigde enkele weken geleden de opstart van een soortgelijke regeling aan, met als doel om jongeren uit de criminaliteit te houden. Per geval zal er door de gemeente gekeken worden naar een passende maatschappelijke tegenprestatie.

Maatschappelijke diensttijd voor schulden

Gemeenten hoeven niet verder te zoeken, als het aan MDT, een programma van het ministerie van OCW, ligt. Een maatschappelijke diensttijd kan namelijk prima werken als maatschappelijke tegenprestatie voor het saneringskrediet. De organisatie onderscheidt vier partijen die profiteren van de aanpak. Allereerst de jongeren, die weinig tot geen afloscapaciteit hebben en toch de kans krijgen om schuldenvrij te worden. Maar ook de schuldeisers profiteren, zij krijgen namelijk (een deel van) het openstaande bedrag terug via het JPF.

Zelfredzaamheid

Verder kiest de gemeente met een dergelijke aanpak een positieve benadering van jongeren, en geven ze tegelijkertijd invulling aan andere beleidsambities zoals het vergroten van jongerenparticipatie, het tegengaan van jeugdwerkloosheid, vrijwilligerswerk versterken en de sociale cohesie vergroten. Een impactanalyse in de gemeente Arnhem, waar MDT inmiddels regelmatig is toegepast, laat zien dat het onder andere financiële zelfredzaamheid, mentaal welzijn en maatschappelijke participatie bevordert.

Kosten-baten

De gemeente maakt binnen MDT kosten aan de uitbesteding van trajectbegeleiding, en aflossing van de schulden ter waarde van de gecreëerde afloscapaciteit. Het MDT-traject wordt verder gefinancierd door het ministerie van OCW en haar co-financiers in het JPF. Uit de recente analyse blijkt dat de financiële baten van de aanpak ruimschoots opwegen tegen de kosten: per jongere bespaart de gemeente duizenden euro's.