‘Cokesingel’ geen goed idee, zegt Jellinek
De ludieke campagne van Rotterdam, bedoeld om drugsgebruik te de-normaliseren, heeft volgens Jellinek niet het gewenste effect.
Het maakt behoorlijk wat los in Rotterdam en omstreken: een nieuwe gemeentelijke campagne die drugsgebruik moet voorkomen. 11 straten in de stad hebben tijdelijk een drugsgerelateerde naam gekregen. Maar grapjes als ‘Cokesingel’, ‘MDMA-laan en de ‘Groene Pillendijk’ zijn onverstandig. Dat zegt Floor van Bakkum, manager Preventie bij Jellinek.
De-normaliseren
‘We hopen hiermee het gesprek los te breken en drugsgebruik te de-normaliseren’, zei wethouder Pascal Lansink-Bastemeijer over de actie. 'Hoe onschuldig ook bedoeld, gebruikers moeten zich realiseren dat drugs een donkere keerzijde heeft. Zodat ze niet meer alleen dat pilletje, maar ook de harde feiten tot zich nemen.' Op de bordjes staan naast het woordgrapje ook feiten over het drugsgebruik, die de lezers bewust moeten maken van de impact die drugsgebruik heeft op de stad.
Ludiek
Onder het bordje ‘Cokesingel’ kunnen Rotterdammers vanaf nu bijvoorbeeld lezen dat er in Rotterdam per dag zo’n 63.000 lijntjes coke iemands neus in verdwijnen. ‘Haal je neus er niet voor op’, zegt de gemeente. Het is in alle zin van het woord een ludieke actie om aandacht te vragen voor drugsgebruik, maar is dat wel zo wenselijk? Een luchtige aanpak voor een niet zo luchtig onderwerp. Floor van Bakkum van Jellinek ziet vooral risico’s.
Denkt u dat deze campagne helpt om drugsgebruik te voorkomen?
Als het doel van de gemeente Rotterdam is om drugsgebruik te de-normaliseren is het maar de vraag of dat ook echt bereikt wordt. Ik denk dat deze campagne drugsgebruik juist verder normaliseert. De indruk wordt namelijk gewekt dat vrijwel iedereen drugs gebruikt. Alsof het juist bijzonder is wanneer je geen illegale middelen neemt.
En dat is niet zo, dat iedereen drugs gebruikt?
Nee absoluut niet. Het verschilt per middel, maar als we kijken naar de meest gebruikte illegale drugs gaat het bij XTC bijvoorbeeld om ongeveer 5 procent van de bevolking. Bij cocaïne is dat percentage lager. In werkelijkheid gebruikt veruit het overgrote deel van de Nederlanders dus geen illegale drugs. Alcohol en tabak worden bijvoorbeeld veel vaker gebruikt, maar daar gaat het in deze campagne juist niet over.
Is het erg als het door deze campagne lijkt dat drugsgebruik heel vaak voorkomt?
Door te doen alsof iedereen drugs gebruikt stel je als het ware een norm. We weten uit gedragswetenschappelijk onderzoek dat dit ertoe kan leiden dat mensen zich daarnaar gaan conformeren. Mensen zijn dus eerder geneigd middelen te gebruiken als ze denken dat het vaker voorkomt. Wij zouden vanuit Jellinek eerder benadrukken dat het juist niet normaal is om drugs te gebruiken, in plaats van steeds te benoemen hoeveel mensen er drugs gebruiken. Voor mensen die al drugs gebruiken is een campagne zoals in Rotterdam ook gewoon een trigger, een reclame. Net zoals een reclameposter van bier ervoor zorgt dat je trek krijgt in een biertje.
De toon van de campagne is luchtig, is dat verstandig?
Als je wil gaan voor bereik en effect is dat leuk. Je ziet het nu ook in Rotterdam: de borden worden gestolen en mensen gaan met de campagne aan de haal. Er is veel aandacht voor. Maar als je echt wat wil bereiken op het gebied van preventie moet je het serieuzer aanpakken en combineren met andere preventieve maatregelen. Een te heftige insteek werkt overigens ook niet, weten we bijvoorbeeld uit anti-tabak campagnes.
Hoe moet het dan wel?
Het is ook heel ingewikkeld en campagnes hebben ook gewoon weinig effect weten we uit onderzoek. Daarom zou ik vooral tegen gemeente zeggen: wees terughoudend met dit soort initiatieven. Als er dan toch een campagne moet komen zou ik gemeenten aanraden om gedragsdeskundigen in de hand te nemen, en niet enkel marketingmensen. Anders zijn de negatieve neveneffecten straks groter dan het beoogde effect. De NIX18-campagne is een goed voorbeeld van een werkende campagne waarin een duidelijke norm wordt gesteld.
Reactie gemeente
De gemeente Rotterdam laat in een reactie weten het niet eens te zijn met de opmerking van Jellinek dat drugsgebruik door de campagne genormaliseerd wordt. Het is namelijk al genormaliseerd, vindt het gemeentebestuur. 'Dit werd ook bevestigd door gesprekken die we gevoerd hebben met jongeren ter voorbereiding op deze campagne.' Verder benadrukt de gemeente dat de straatnaamborden slechts de start van een bredere aanpak betreft.
Deskundigen
Op de vraag of Rotterdam gedragsdeskundigen heeft ingezet bij deze campagne antwoordt het college dat de campagne is opgezet voor bewustwording. 'Eén (of twee) campagnes gaan natuurlijk niet zorgen voor gedragsverandering, dat was ook wat we terugkregen vanuit gedragsexperts en dat weten wij ook. We hopen met de campagne ervoor te zorgen dat men nog een keer na gaat denken over zijn gebruik, ook als het maar onschuldig een pilletje of lijntje is.'
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.