Staatscommissie benadrukt noodzaak nieuw drugsbeleid

Een ‘nieuwe, integrale en duurzame visie’ op het Nederlandse drugsbeleid is noodzakelijk. Tot die conclusie komt de Staatscommissie MDMA in haar vandaag verschenen rapport. Daarbij moet primair de nadruk blijven liggen op het bevorderen van de volksgezondheid. ‘Criminaliseer nooit de gebruiker van drugs.’

De staatscommissie ziet dat er met enige regelmaat ‘drugspreventie-initiatieven’ worden uitgerold vanuit de veiligheidshoek. Deze partijen maken echter niet altijd gebruik van de wetenschappelijke inzichten en kwaliteitsstandaarden rondom drugspreventie.

Bloed

Als voorbeeld wordt de gemeente Rotterdam genoemd. Vorig jaar lanceerde het college van B en W een postercampagne in bushokjes met leuzen als ‘aan jouw pil kleeft bloed’ en ‘jouw lijntje, zijn liquidatie’. ‘Een probleem met een dergelijke campagne is dat deze niet voldoende is gericht’, becommentarieert de commissie. De meeste gebruikers zullen zich niet aangesproken voelen. Daarnaast is er geen handelingsperspectief voor mensen die zich wél aangesproken voelen.

Drugscriminaliteit

Ondanks waarschuwingen uit de verslavingsbranche zette het Rotterdamse stadsbestuur deze campagne toch door. ‘De zeer begrijpelijke behoefte om ‘iets’ te doen tegen drugscriminaliteit lijkt hier in de plaats te komen van op wetenschap gebaseerd beleid’, zo luidt de kritische boodschap in het rapport. De commissieleden pleiten daarom voor ‘een wetenschappelijke toetsing van nieuwe preventieve initiatieven’ en ‘een zorgvuldige afweging van kosten, baten en eventuele negatieve gevolgen.’

Sluitpost

Daarnaast vraagt de staatscommissie zich af of gemeenten genoeg geld hebben voor preventie. De financiering blijft vaak ‘een sluitpost’. In 2022 gaf het ministerie van VWS 6,6 miljoen euro uit aan preventiemaatregelen voor drugs, een fractie op een totale begroting van 35 miljard euro. ‘Dit ondanks het feit dat preventie juist een kosteneffectieve maatregel is’, aldus de commissie. ‘Effectieve preventie is een zaak van de lange adem en vereist dan ook een structurele investering.’

Kapitaalkrachtige gemeente

De commissie noemt gemeenten ‘een cruciale partner’ in het preventiebeleid, maar constateert verschillen in financiële slagkracht. Een grotere gemeente kan één fte invullen voor middelenpreventie, terwijl een kleinere, minder kapitaalkrachtige gemeente daar geen mogelijkheden toe heeft. ‘De ene gemeente kan dus investeren in een langdurige strategie om middelengebruik tegen te gaan, terwijl het voor een andere op z’n best slechts incidenteel gebeurt’, is te lezen in het rapport.

Op basis van een schatting van brancheorganisatie Verslavingskunde Nederland (VKN) wordt door de 342 gemeenten 15 miljoen euro aan preventieactiviteiten besteed. Dit bedrag is inclusief de preventie voor alcohol.