Veel onbruikbare meldingen bij huurmeldpunten

Gemeenten kregen de eerste maanden via de lokale meldpunten 'Goed Verhuurderschap' veel meldingen binnen waar ze niets mee kunnen. Dat blijkt uit een rondvraag door Binnenlands Bestuur. Sinds 1 januari is het hebben van een meldpunt voor gemeenten verplicht. Regelmatig melden inwoners misstanden die om uiteenlopende redenen niet onder de Wet Goed Verhuurderschap (Wgv) vallen.

Wgv

De Wgv trad op 1 juli 2023 in werking en heeft als doel om misstanden op de huurmarkt tegen te gaan. Zo staan er regels in voor verhuurders over huurprijzen, woondiscriminatie, intimidatie en onredelijke servicekosten. Het geeft gemeenten daarnaast meer mogelijkheden om ongewenst verhuurgedrag tegen te gaan.

Verplicht meldpunt

Een onderdeel van de nieuwe wet is dat gemeenten sinds 1 januari jongstleden verplicht zijn een meldpunt in te richten waar huurders misstanden kunnen melden. Gemeenten dienen onderzoek te doen naar die meldingen, hoor- en wederhoor te plegen, en vervolgens indien nodig te waarschuwen of te handhaven. Dit in overleg met het OM, want als de misstanden echt groot zijn kan een verhuurder ook vervolgd worden.

Aantallen

De eerste maanden kennen de meldpunten wisselende successen, zo blijkt uit de reacties van een twintigtal gemeenten op vragen van Binnenlands Bestuur. Een aantal wat kleinere gemeenten, waaronder Velsen, hebben nog helemaal geen meldingen binnengekregen. Gouda slechts één. Maar in veel van de bevraagde gemeenten zijn er toch al tussen de vijf- en enkele tientallen meldingen binnengekomen.

Vaak onbruikbaar

Maar weinig van die meldingen hebben vervolgens geleid tot een handhavingstraject, zo geven de gemeenten aan. Daar zijn uiteenlopende verklaringen voor, maar wat vrijwel alle gemeenten signaleren is dat meldingen vaak geen betrekking hebben op misstanden die worden geregeld via de Wgv. Zo meldt Alkmaar dat van de zeven meldingen die zijn binnengekomen, er vier gingen over een wooncorporatie. Die vallen buiten deze wet. Heerlen kreeg twaalf meldingen binnen, waarvan er nul betrekking hadden op de Wgv.

Anonieme meldingen

Ook in Zutphen krijgt de gemeente meldingen waar zij niets mee kan. ‘Het is aan de ene kant goed dat huurders problemen met de verhuurders kunnen melden, maar als gemeente kunnen wij hen in veel gevallen niet helpen, omdat wij alleen kunnen handhaven op wat er in de Wgv is vastgelegd.’ Barneveld laat weten dat melders soms anoniem melden, zonder verdere gegevens om te achterhalen over welke verhuurder het gaat.

Groningen

Hoewel het hebben van een meldpunt sinds 1 januari een wettelijke verplichting is zijn er ook gemeenten die direct bij de ingang van de Wgv, op 1 juli 2023, een meldpunt in het leven riepen. Zo ook de gemeente Groningen, waar inmiddels al 69 meldingen zijn binnengekomen. Van die meldingen hadden er maar liefst 43 geen betrekking op situaties die onder de Wgv vallen. De andere, juiste meldingen gingen vooral over intimidatie door verhuurders. Een handjevol gingen over servicekosten of het berekenen van dubbele bemiddelingskosten.

Nog in de onderzoeksfase

De meeste gemeenten geven aan dat zij, wanneer een melding geen betrekking heeft op de Wgv, doorverwijzen naar de juiste instanties. Wanneer dit wel het geval is volgens ze de escalatieladder, die begint bij een waarschuwend gesprek en kan eindigen bij een bestuurlijke boete met openbaarmaking van de persoonsgegevens van de overtreder. In de meeste gemeenten is het nog niet tot een eerste waarschuwing gekomen. Wel geven een aantal aan dat ze bij verschillende meldingen nog in de onderzoeksfase zitten waarbij het mogelijk is dat er nog een handhavingstraject komt.

Arnhem geeft eerste boete

Slechts één gemeente meldt dat er ook daadwerkelijk handhaving heeft plaatsgevonden. Dat is Arnhem. In maart legde het gemeentebestuur een last onder dwangsom op aan een verhuurder naar aanleiding van een melding die bij het meldpunt binnenkwam. Het ging om een geval waarbij de elektriciteit en warmte van de woning onterecht werd afgesloten door de verhuurder en tegelijkertijd in het gehele huis vocht- en schimmelvorming was te vinden.

Waardevol

‘Met deze eerste boete geven we een duidelijk signaal af aan foute verhuurders’, aldus Paul Smeulders, wethouder Wonen. ‘Zet je in voor een veilige, gezonde en goede huisvesting voor al onze inwoners want anders treden we op.’ Vrijwel alle gemeenten zeggen tegen Binnenlands Bestuur dat ze het meldpunt als waardevol ervaren. Een aantal signaleert dat het nog een uitdaging is om de kennis bij de betrokken ambtenaren te vergroten. Volgens de gemeente Apeldoorn ligt dat er voornamelijk aan dat het gaat om meldingen over situaties die voorheen uitsluitend privaatrechtelijk van aard waren.