Steeds meer gemeenten pakken 'menstruatie-armoede' aan

Gratis menstruatieproducten aanbieden in buurthuizen, participatiekeukens, middelbare scholen en voedsel- en kledingbanken. Steeds meer gemeenten willen op deze manier vrouwen ondersteunen die 'menstruatie-armoede' ervaren en kloppen aan bij het Armoedefonds voor een samenwerking.

Uitgiftepunten

Het Armoedefonds is sinds 2020 actief op dit thema en heeft in Nederland 477 uitgiftepunten, waar meisjes en vrouwen gratis menstruatieproducten kunnen ophalen. De gemeente Den Haag startte in juli 2021 als eerste een samenwerking. De gemeente stelt een budget beschikbaar van 80.000 euro voor 2022 en het Armoedefonds benadert potentiële uitgiftelocaties en zorgt dat de menstruatieproducten bij de zogenoemde MUP’s (Menstruatieproducten UitgiftePunt) terechtkomen. In Den Haag zijn er op dit moment 73 punten waaronder 12 middelbare scholen.  

Lokaal beleid 

Het aantal gemeenten dat lokaal beleid op menstruatie-armoede ontwikkelt groeit en gemeenten weten het Armoedefonds steeds vaker te vinden. Inmiddels werkt de stichting samen met zes gemeenten: Coevorden, Den Haag, Rhenen, Tilburg, Westland en Zaanstad en is nog in gesprek met 18 gemeenten. 'Zolang er geen landelijk beleid is, overwegen meer gemeenten lokaal hulp aan te bieden aan vrouwen en meisjes die het nodig hebben', aldus Irene Verspeek van het Armoedefonds.    

Eén op de tien

PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen stelde in 2020 Kamervragen naar aanleiding van onderzoek van feministisch blad de Bovengrondse en Plan International. Daaruit bleek dat één op de tien vrouwen in Nederland wel eens te weinig geld heeft om menstruatieproducten te kopen. Ploumen pleitte voor wetgeving om tampons en maandverband gratis te maken voor deze doelgroep.  

Integrale aanpak 

Het kabinet liet toen weten niets te zien in het gratis aanbieden van menstruatieproducten. 'In Nederland is het kabinet voor een integrale aanpak die zich zoveel mogelijk richt op de verscheidenheid aan oorzaken van armoede', aldus de toenmalige staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Tamara van Ark. Daarnaast wees van Ark op de verantwoordelijkheid van gemeenten voor het lokale armoedebeleid. 'Zij kennen de lokale situatie en kunnen maatwerk bieden.'

Kentering 

De gemeenten die deze vorm van armoede erkenden en er ook wat aan deden waren echter op een hand te tellen. Daar lijkt nu een kentering in te komen. Ook de gemeente Coevorden wil menstruatie-armoede gaan aanpakken. 'Meisjes en vrouwen vinden het moeilijk om dit onderwerp bespreekbaar te maken. Zowel bij henzelf als binnen de hulpverlening vormt menstruatie en menstruatiearmoede een taboe', staat in een collegevoorstel om producten gratis beschikbaar te maken. 'Wanneer er specifiek aandacht aan wordt besteed en navraag wordt gedaan, zoals de Voedselbank heeft gedaan, blijkt dat er wel degelijk behoefte aan menstruatieproducten is.' 

Uitbreiding

Coevorden stelt het eerste jaar een bedrag beschikbaar van maximaal 20.000 euro voor naar verwachting 25 uitgiftepunten. Voor de dekking van de kosten wordt gebruik gemaakt van de bestaande middelen voor het minimabeleid. Na het eerste jaar moet de praktijk uitwijzen in hoeverre de totale doelgroep wordt bereikt en gebruik maakt van de uitgiftepunten.  

Laagdrempelig 

Volgens Irene Verspeek van het Armoedefonds is het van belang dat de organisaties waar de uitgiftepunten zich bevinden direct contact met de doelgroep hebben. Daarnaast moet het laagdrempelig zijn voor vrouwen om producten te kunnen ophalen. 'Door schaamte bij veel vrouwen is de drempel om hulp te vragen al enorm hoog', zegt Verspeek. 'Door bijvoorbeeld een kastje in een wachtruimte te plaatsen of de producten op een openbaar toilet aan te bieden maak je het als uitgiftelocatie laagdrempelig.'