Valse start bij huishoudelijke hulp

Koud een dag nadat staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) via een persbericht welhaast euforisch laat weten dat gemeenten ‘klaar zijn voor de start’ (de decentralisaties Wmo 2015 en Jeugdzorg), dwingt een uitspraak van de voorzieningenrechter veel gemeenten hun werk over te doen. Het zonder meer schrappen of verminderen van huishoudelijke hulp (hh1) is in strijd met de wet. Alle gemeenten die hun huidige cliënten via een standaardbrief en zonder persoonlijk gesprek hebben laten weten dat de ‘hh’ per 1 januari gestopt of versoberd wordt, zijn de klos.

ANALYSE

Het eerste (proef)proces van een hoogbejaard echtpaar tegen de gemeente Dantumadiel werd met veel belangstelling tegemoet gezien. Door gemeenten, getroffen cliënten, belangenverenigingen en zeker ook door juristen. Het echtpaar uit de Friese gemeente dat dreigde per 1 januari zijn huishoudelijke hulp van zeven uur per week te verliezen, was naar de rechter gestapt om dit te voorkomen. Dat is gelukt. De voorzieningenrechter oordeelde vorige week dat de gemeente Dantumadiel in strijd met de wet heeft gehandeld en het echtpaar de hulp moet blijven vergoeden.

Het is een uitspraak met grote gevolgen voor al die gemeenten die de wet aan hun laars lappen. Een definitieve uitspraak laat weliswaar nog maanden op zich wachten en kan anders uitpakken, maar de verwachting is niet dat dit zal gebeuren. Dat de voorzieningenrechter van de Rechtbank Noord-Nederland in Groningen zich baseert op de nu vigerende Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2007), terwijl de gemeente Dantumadiel de maatregel nam in het kader van de Wmo 2015, doet evenmin af aan het belang van de uitspraak voor andere gemeenten. Ook de Wmo 2015 gebiedt gemeenten zorgvuldig onderzoek te doen naar de persoonlijke omstandigheden van cliënten.

‘Foute’ gemeenten moeten nu dus aan de bak. Als zij bij hun besluiten blijven, lopen ze het risico een hausse aan procedures aan hun broek te krijgen, waarbij de kans dat zij alsnog worden teruggefloten aanzienlijk is. Standaard bezwaarschriften liggen bij diverse belangenorganisaties voor het oprapen. In gemeenten waarbij de uitspraak van de rechter wel ter harte wordt genomen, kunnen de reeds verstuurde brieven als niet verzonden worden beschouwd, moeten alsnog keukentafelgesprekken worden ingepland en nieuwe besluiten genomen. Dit kost tijd en geld. Niet alleen door de inzet van ambtelijke capaciteit, maar ook omdat de reeds ingeboekte bezuinigingen nu een fata morgana blijken te zijn. De extra miljoenen euro’s die gemeenten via de Huishoudelijke Hulp Toelage krijgen, kunnen een doekje voor het bloeden zijn. Al met al is er echter geen sprake van een vlekkeloze start.