Preventieakkoord haalt doelen niet

De doelen in het Nationaal Preventieakkoord worden niet gehaald. Het aantal mensen met overgewicht neemt naar verwachting niet af, maar juist toe. Het aantal rokers daalt weliswaar, maar niet snel genoeg. Ook het aantal problematische drinkers zal naar verwachting nauwelijks dalen. Gemeenten moeten eveneens aan de bak.

Om roken, overgewicht en overmatig alcoholgebruik terug te dringen hebben sinds 2018 bijna alle gemeenten lokale preventieakkoorden gesloten. Nu, bijna zes jaar later, blijkt uit onderzoek van het RIVM dat de doelen die zijn afgesproken voor 2040 steeds verder uit het zicht raken. Met de bestaande afspraken worden ze in ieder geval niet gehaald, constateert het Rijksinstituut.

Overgewicht

Zo is landelijk afgesproken dat in 2040 maximaal 38 procent van de volwassenen en 9,1 procent van de kinderen overgewicht heeft. Met de huidige afspraken zullen die percentages volgens het RIVM bij lang na niet gehaald worden. Zij zullen blijven steken op respectievelijk 56 en 14 procent. Ter vergelijking: in 2022 had 17 procent van de 2- tot 25-jarigen overgewicht. Van de 18-plussers was dat de helft. Stevigere acties zijn nodig. Denk aan het goedkoper maken van gezond voedsel, het duurder maken van ongezonde producten en het beperken van reclame voor ongezond voedsel.

Roken en alcohol

Ook de doelen voor alcoholgebruik en roken worden met de bestaande maatregelen niet gehaald. Het RIVM verwacht dat het aantal problematische drinkers nauwelijks zal dalen. In 2040 zal nog altijd 10 procent van de volwassenen roken, terwijl het Nationaal Preventieakkoord mikt op vijf. Het kennis- en onderzoeksinstituut adviseert sigaretten nog duurder te maken dan is afgesproken.  

Minderheid

Lokale overheden moeten eveneens aan de bak. In september had minder dan de helft (44 procent) van de gemeenten een proactief rookvrijbeleid. Slechts 1 op de 10 gemeenten zet zich in voor rookvrije OV-haltes en terrassen, en nog minder werken aan het rookvrij maken van parken of stranden. Gemeenten kunnen elk jaar budget aanvragen voor de uitvoering van hun lokale preventieaanpak, maar volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) doet slechts een minderheid dat.

Lange adem

Demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) schrijft aan de Tweede Kamer dat er nog meer maatregelen nodig zijn. ‘Voor het verbeteren van de gezondheid van Nederlanders door het inzetten op preventie is een lange adem nodig’, aldus de bewindspersoon. Op het terugdringen van problematisch alcoholgebruik is de impact van het Preventieakkoord ‘minimaal’, erkent de staatssecretaris.

Beschikbaarheid

Ongezonde keuzes liggen volgens Van Ooijen (ChristenUnie) nog te vaak voor de hand. ‘De ongezonde keuze moeten we daarom minder aantrekkelijk maken, bijvoorbeeld met prijsmaatregelen of door de beschikbaarheid te verminderen. In essentie moeten we de gezonde keuze makkelijker maken en mensen daarbij helpen.’

Reclames

Diverse maatregelen zijn nog op komst. Zo wordt gewerkt aan het inperken van marketing voor ongezonde voeding die is gericht op kinderen. De bewindspersoon verwijst ook naar een advies van onderzoekers die wel iets zien in een totaalverbod op reclames voor alcohol, maar beslissingen daarover laat hij over aan zijn opvolger, meldt ANP.