Aanbesteden zorg moet over andere boeg

De komende aanbestedingsronde Wmo en jeugdhulp moet anders, versie ‘2.0’ dus. Er moeten meerjarige contracten worden afgesloten, of beter gezegd, meerjarige partnerschappen met gemeenten in de netwerkrol, vindt adviesbureau BDO. Anders zien gemeenten zich straks opnieuw geconfronteerd met tekorten op hun zorgbudgetten en laaien geheid weer discussies op over de kwaliteit van zorg of de doelmatigheid.

Negatieve gevolgen

‘We moeten elkaar op een andere manier weten te vinden om de negatieve gevolgen van aanbesteden volgens de bekende manier van aanpak het hoofd te bieden, waarbij de focus lag op prijs en doelmatigheid’, vat Vincent Eversdijk samen, partner BDO voor de publieke sector. En bij die negatieve gevolgen moet volgens Eversdijk worden gedacht aan discussies over tarieven, administratieve rompslomp, effectiviteit van de zorg en ondersteuning en over kwaliteit. ‘De klant moet nu echt centraal komen te staan. Het gaat nog te vaak over geld’, voegt Frank van der Lee, partner BDO voor de publieke sector daaraan toe.

Meerjarige contracten

Gemeenten die vanaf 2019 nieuwe contracten voor Wmo en jeugd moeten afsluiten, moeten meerjarige contracten gebaseerd op vertrouwen in plaats van controle achteraf afsluiten, adviseren Van der Lee en Eversdijk. ‘Vanuit de zorgaanbieders geredeneerd weet je waar je aan toe bent, maar ook voor het commitment naar elkaar toe en het partnership daarin zijn meerjarige contracten belangrijk’, aldus Van der Lee.

Dialoog

Partnership is een belangrijke rode draad in de aanpak die BDO voorstaat, evenals ketenbenadering. ‘Je wilt met elkaar tot duurzame relaties komen, waarbij het belang van goede zorgverlening centraal staat. Als je dat wilt bereiken, moet je met elkaar de dialoog aangaan’, benadrukt Van der Lee. Dat is de eerste stap in wat beiden het veranderproces noemen. Gemeenten moeten het initiatief nemen om stakeholders, zoals zorgaanbieders, welzijnsorganisaties en ook woningcorporaties, om tafel te krijgen. Samen moet antwoord op de vraag worden geformuleerd welke zorg en ondersteuning het beste past in de gemeente, of in (samenwerkende) gemeenten.

Demografische trends

Inzicht in demografische trends is daarbij van groot belang. ‘Op zo’n manier kun je al een behoorlijke inschatting maken van hetgeen je moet inkopen’, aldus Van der Lee. ‘Als je op deze manier als gemeente en stakeholders met elkaar in dialoog gaat, krijg je ook beter zicht op het financiële traject’, voegt Eversdijk daaraan toe. ‘Wat wordt er nu verleend aan zorg, over wat voor mensen hebben we het, waar worden overschrijdingen door veroorzaakt. Door een goede oorzaakanalyse met elkaar te maken, kun je kijken waar de inefficiënties zitten en of en hoe je die kunt wegnemen.’

Politieke prioriteiten

Door vooraf met elkaar vast te stellen wat nodig is, kunnen politiek en bestuurlijk de juiste prioriteiten worden gesteld. Eversdijk: ‘Je krijgt dan een veel beheersbaarder en meer regulier proces.’ Om diezelfde reden is het belangrijk om met elkaar het hele proces van toegang en aanmelding tot en met facturatie en verantwoording te doorlopen, en gezamenlijk knelpunten en verbeteringen te formuleren.

Innovatie

Het aanboren van innovatiekracht is een belangrijke volgende stap in het veranderproces. Ook daarvoor moeten gemeenten in gesprek met stakeholders. Om de beoogde innovatie vlot te trekken, zijn meerjarige contracten ook van belang. ‘Als je vanuit meerjarenperspectief het aanbestedingstraject ingaat, kun je innovatie en kwaliteitsverbetering veel meer centraal stellen dan in het geval zorgaanbieders die de investering op korte termijn moeten terugverdienen’, aldus Eversdijk.

Afvinklijstjes

Tot slot moeten andere afspraken worden gemaakt over verantwoording. ‘We moeten weg van de afvinklijstjes vanwege de afvinklijstjes’, aldus Eversdijk. Alle betrokkenen moeten overeenkomen wat de gewenste kwaliteit is, hoe dat moet bereikt en hoe dat moet worden verantwoord. Van der Lee en Eversdijk denken dat het invoeren van horizontaal toezicht een goed instrument is om de administratieve lastendruk en regeldrift te verminderen. Bij horizontaal toezicht geldt het adagium controle waar nodig en vertrouwen waar mogelijk.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nummer 13 van deze week (inlog).