Vollopende baggerdepots door strengere PFAS-normen

De vier grote baggerdepots voor zwaar vervuild bagger van Rijkswaterstaat raken sneller vol dan aanvankelijk was verwacht. Daarvoor waarschuwt de organisatie in een artikel in dagblad Trouw. Dat heeft te maken met de grote verlaging een paar jaar geleden van de risicogrenzen van PFAS, de chemische stoffengroep die in veel rivierbagger voorkomt die Rijkswaterstaat opgraaft. De baggerwerkzaamheden zijn onder andere noodzakelijk om rivieren bevaarbaar te houden.

Vanwege de aanscherping van de gezondheidswaarden mag Rijkswaterstaat de bagger niet meer hergebruiken voor bijvoorbeeld de aanleg van dijken. De organisatie heeft vier depots, die in de komende twintig jaar vol raken. Ze bevinden zich op de Maasvlakte (de Slufter), in het Ketelmeer (IJsseloog), en in en bij het Hollandsch Diep (Depot Put Cromstrijen en Depot Hollandsch Diep).

‘Viel bijna van mijn stoel’

De risicogrenzen voor PFAS zijn enkele jaren geleden op Europees niveau verlaagd op basis van wetenschappelijke studies die een verband suggereren tussen deze fluorkoolstofverbindingen en een minder goed werkend immuunsysteem bij baby's. Eerder werd vooral gekeken naar de link tussen PFAS en kanker. 

‘Ik viel bijna van mijn stoel bij de aankondiging van de nieuwe normen’, zei de vooraanstaande PFAS-kenner Jacob de Boer, verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, kortgeleden. ‘Voor PFOA is die zo'n tienduizend keer strenger dan in 2008, voor PFOS zo'n duizend keer. Dat is omdat we tien jaar geleden meer focusten op het risico op hoge cholesterol en kanker. Boven die nieuwe norm krijg je dus niet meteen kanker, die kans is klein.’

‘Bijzonder streng’

Adviesbureaus Arcadis, Witteveen+Bos en TTEconsultants zijn kritisch op de nieuwe, verhoogde risicogrenzen voor PFAS. Zij richtten samen het Experisecentrum PFAS op, om gezamenlijk overheden te adviseren.

In een recent essay twijfelt senior expert Hans Slenders van Arcadis aan de huidige kostenbatenanalyse van de omgang met PFAS: ‘De huidige risicogrenzen zijn bijzonder streng en daarop gebaseerde vergaande reinigings- of saneringsmaatregelen schaden ons milieu en duurzaamheid soms meer dan de aanwezigheid van PFAS in grond en grondwater’.

Hij betoogt dat ‘de huidige humaan toxicologische risico-grenzen niet één op één vertaald kunnen worden naar sanerings- of lozingsnormen.’ Slenders pleit voor ‘een proportionaliteits- of duurzaamheidstoets’, ter voorkoming van ‘te strenge milieunormen en daarmee onnodig vergaande saneringsmaatregelen’.

Het essay is gebaseerd op een eerder artikel van het Europese netwerk NICOLE, een vereniging van specialisten in industriële grondsaneringen.