Vlaamse gemeenten bezorgd over kerncentrales in Nederland

Eerst kreeg Terneuzen al een nieuw hoogspanningsstation, en nu als bijvangst misschien ook nog een grote kerncentrale. Dat is de uitkomst van een nieuwe studie, in opdracht van het nieuwe ministerie van Klimaat en Groene Groei onder leiding van bewindsvrouw Sophie Hermans. Het ministerie vroeg adviesbureau Antea Group een oude lijst met mogelijke plekken voor kerncentrales nog eens door te kammen. Wat aanvankelijk niks nieuws opleverde.

Want opnieuw kwamen de aloude voorkeursgebieden bij Vlissingen en op de Maasvlakte naar boven als toplocaties. Maar toch kwam er ook een nieuwe optie op tafel: de Zeeuws-Vlaamse havenstad Terneuzen. De onderzoekers realiseerden zich dat de landelijke netbeheerder TenneT bij Terneuzen een hoogspanningsstation bouwt, met het gevolg dat ook een kerncentrale een overweging wordt. Dat komt goed uit, want het huidige kabinet wil vier kerncentrales bijbouwen.

Mosselbanken

‘Wij hebben besloten om voor een eerste verkenning van het rijk een neutrale grondhouding in te nemen’, is de eerste reactie van het collegebestuur. ‘Naar ons huidig inzicht is binnen onze gemeente uitsluitend het gebied Mosselbanken/Paulinapolder een mogelijk reëel alternatief’, voegt de gemeente daaraan toe. Dit is een industriegebied ten oosten van de stad Terneuzen zelf. Pal tussen een groot zonnepark, en silo's waarin chemische stoffen worden opgeslagen, ligt een stuk grond braak. Even verderop staat een monument voor de amfibische landing vanaf de Westerschelde door Canadese troepen in 1944.

Tweede Maasvlakte

Naast het Sloegebied bij Vlissingen, de Eerste Maasvlakte en dus Terneuzen, is er ook nog een vierde plek in beeld gekomen als locatie voor een kerncentrale: de Tweede Maasvlakte. De beide Maasvlaktes zijn landaanwinningsgebieden bedoeld voor de uitbreiding van de Rotterdamse industrie. De eerste werd in de jaren zeventig aangelegd, de tweede ruim tien jaar geleden. Dat ook Maasvlakte 2 nu meedoet, had de gemeente Rotterdam wel verwacht.

Uiterlijk begin volgend jaar brengt het ministerie de concept-Notitie Reikwijdte en Detailniveau naar buiten, waarin staat welke van de genoemde locaties daadwerkelijk onderzocht gaan worden. Want formeel is nog niks zeker.

Bijna 1400 zienswijzen

Afgelopen woensdag bracht minister Hermans de bijna 1400 zienswijzen naar buiten die eerder dit jaar waren ingediend op het al eerdere voorstel om het Sloegebied (waar nu ook al de huidige kerncentrale Borssele staat) en Maasvlakte 1 als voorkeurslocaties te hanteren. Een aanzienlijk deel van de reacties bestaat uit het door talloze mensen inzenden van een voorbeeldbrief van anti-kernenergiegroep WISE. Maar ook veel (Vlaamse) gemeenten lieten van zich horen.

Vlamingen: ‘betreurenswaardig’

Toen al in 2009 sprake was van de mogelijke komst van een tweede kerncentrale in de gemeente Borsele, beviel dat de belendende gemeenten in Vlaanderen allerminst. Begin dit jaar, toen het zelfs nog dichterbij gelegen Terneuzen nog geen mogelijke locatie was, klonken opnieuw bezorgde geluiden van over de grens. ‘Het voornemen van de nieuwbouw van twee kerncentrales met een inplanting zo dicht bij de landsgrens is betreurenswaardig’, reageert burgemeester Koenraad De Ceuninck, van de partij CD&V, van de Oost-Vlaamse gemeente Maldegem.

Naast Maldegem ligt de gemeente Kaprijke, die meldt: ‘Het college van burgemeester en schepen van de gemeente drukt zijn grootste bezorgdheid uit over de plannen om (een) nieuwe kerncentrale(s) te bouwen in Borssele.’ De brief is ondertekend door burgemeester-voorzitter Pieter Claeys (CD&V).

De stralingsimpact?

Opzij van Kaprijke ligt de Vlaamse gemeente Assenede, die een brief heeft gestuurd met dezelfde woorden als haar eerdergenoemde buurgemeente. ‘Het terrein waarop mogelijke een nieuwe kerncentrale wordt gepland werd ingepolderd in de jaren zestig’, vervolgt die tekst. ‘De gemeente vraagt dat wordt nagegaan of bij een effectieve stijging van het zeeniveau er mogelijkheid is tot overstroming van het terrein. Het college wenst dat de stralingsimpact bij calamiteiten op het grondgebied van Assenede in beeld wordt gebracht. Het college wenst een zicht te krijgen op de noodprocedures en crisiscommunicatie bij calamiteiten.’

En Zelzate ?

Iets verder ligt de gemeente Zelzate, die meer heil ziet in één Vlaams standpunt; via de ruimtelijke uitvoeringsorganisatie Veneco van de 21 gemeenten rond Gent. Wel al schrijft de Zelzate dat Nederland alternatieven voor kernergie zou moeten onderzoeken, en bovendien kijken naar meer locaties dan het Sloegebied en de Maasvlakte. Het gemeentebestuur wist op moment van versturen kennelijk niet dat Nederland dit ook doet. Laat staan dat Terneuzen er nu als optie bij komt. Terneuzen ligt dichter bij Zelzate dan de gemeente Borsele. Zeeuws-Vlaanderen zit aan het Vlaamse vasteland vast, Borsele ligt achter de Westerschelde.

De Westerschelde

Los hiervan wenst het Brusselse Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle op de hoogte te worden gehouden van het verloop van de Nederlandse kernenergieplannen, en benadrukt het havenbedrijf van Antwerpen en Brugge dat de voor hen cruciale doorvaart op de Westerschelde onbelemmerd moet blijven.

Weliswaar wil ook de Vlaamse stad Gent tot in detail bijgepraat worden door de Nederlanders, maar de stad heeft misschien baat bij de ontwikkelingen. De haven van Gent vormt namelijk samen met de havens van Terneuzen en Vlissingen het bedrijf North Sea Port. Het hoogspanningsstation dat TenneT bouwt, mikt juist op de industrie in dit gebied. Ook een kerncentrale komt wellicht gelegen. Gent is met bijna 49 procent de grootaandeelhouder van het gezamenlijke havenbedrijf.

Nederland

Wat Nederland betreft: de gemeentebesturen hebben formeel niks in te brengen tegen de komst van een kerncentrale. Over een energieproject van die omvang besluiten de ministers van Klimaat en Groene Groei, en van Volkshuisvesting. Toch zoekt het rijk lokale draagvlak. De gemeente Voorne aan Zee, waar de partij Inwoners Belang Voorne (IBV) de grootste is, laat weten dat ze ‘maximale compensatie’ wil als er op de Maasvlakte een kerncentrale eindigt. 

Wat betekent dat? ‘Met name indien het definitieve locatiebesluit op de Maasvlakte zou vallen, zet Voorne aan Zee het gesprek met inwoners, bedrijven, belangenorganisaties én het ministerie voort over de voorwaarden die wij zouden willen stellen en hoe deze als vliegwiel kunnen dienen voor bijvoorbeeld aanverwante bedrijvigheid, betere ontsluiting van Voorne-Putten, natuur en recreatie, en versnelling van de maatschappelijke opgaves.’

Géén koeltorens

De gemeente Midden-Delfland wil daarnaast allereerst dat haar ‘groene agrarische cultuurlandschap in het hart van de Randstad’ gespaard blijft. Op hun beurt benadrukken de gemeenten Vlissingen en Rotterdam dat hun industriegebieden niet alleen voor mogelijke kerncentrales op de schop moeten, maar ook voor onder meer aanlandingen voor windparken op zee, ondergrondse opslag van CO2 en waterstofleidingen. Het is zaak het hele plaatje te overzien.

En o ja, benadrukt Vlissingen: zou het rijk zwart op wit op papier willen zetten dat er géén koeltorens bij de kerncentrales komen? ‘Gezien de negatieve invloed van koeltorens op het landschap, verzoeken wij u om koeltorens uit te sluiten.’