Hoe kun je als gemeente groenbeleid borgen in je omgevingsplan?

Meer groen in de stad gaat problemen door klimaatverandering tegen, zoals overlast van water en hitte. Een groene omgeving helpt ook bij behoud en herstel van biodiversiteit en draagt bij aan een gezonde leefomgeving. Hoe kun je als gemeente ervoor zorgen dat het bestaande groen en de natuur voldoende wordt beschermd en dat nieuwe stedelijke ontwikkelingen natuurinclusief zijn? Het omgevingsplan kan hierin uitkomst bieden. Juriste Rosalinde Siewers geeft aan welke mogelijkheden er zijn om beleidsambities voor natuurbescherming in dit plan te borgen.

Met een grote woningopgave en een complexe puzzel die gemeenten moeten leggen in de openbare ruimte, is het lastig om groen- en natuurbeleid uit te voeren en daarmee je ambities en doelstellingen te bereiken. De woningbouwopgave biedt kansen, maar het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) maakt het voor gemeenten lastig om extra bouwtechnische eisen te stellen voor natuurvriendelijk bouwen. Wat kan er dan wel? “Om ervoor te zorgen dat beleidsambities toch in stedelijke ontwikkelingen worden meegenomen, kun je het beste kijken naar de instrumenten waarmee je als gemeente het meeste invloed hebt”, vertelt Rosalinde. “En dan kom je uit bij het omgevingsplan.”

Van wens naar uitvoering

In het omgevingsplan kun je regels opnemen die voor iedereen gelden, zoals over het kappen van bomen, de mate waarin een perceel mag verstenen of een puntensysteem voor natuurinclusief bouwen. Denk bij het puntensysteem aan het behouden van hagen en planten ter bevordering van de biodiversiteit. Dergelijke natuurinclusieve maatregelen belanden vaak op het gemeentelijke wensenlijstje, in plaats van in voorwaarden waaraan een bouwplan moet voldoen.

Werken aan impact

Rosalinde: “Dit is begrijpelijk, gezien de beperkte juridische ruimte om bij aanbestedingen of bouwregels boven de landelijke normen van het Bbl uit te komen. Bij AT Osborne vertalen we dagelijks duurzame oplossingen naar zowel beleid als uitvoering. Daarbij richten onze adviezen zich op doeltreffendheid en praktische uitvoerbaarheid. Zo willen we een impactvolle bijdrage leveren aan een duurzame leefomgeving voor groen, dieren en mensen.”

Juridische mogelijkheden

Zeker in stedelijk gebied staat groen en natuur stevig onder druk. Rosalinde: “Om gemeenten eenvoudig op weg te helpen, hebben we voorbeeldregels opgesteld die natuur en biodiversiteit structureel beschermen in het omgevingsplan.” Deze regels gaan bijvoorbeeld over biodiversiteit op bedrijventerreinen, groenblauwe inrichting van een plangebied, een groennorm en het versterken van biodiversiteit op privaat terrein. Regels in het omgevingsplan hoeven geen dwingende regels te zijn. Het doel is met name om bestaand groen te beschermen en groen en biodiversiteit mee te nemen in stedelijke ontwikkeling. Zo bouw je aan een toekomstbestendige leefomgeving.

Toekomstbestendig bouwen

In opdracht van het open-source kennisplatform CircuLaw adviseert Rosalinde decentrale overheden over een succesvolle inzet van publiekrechtelijke instrumenten voor duurzaamheidsopgaven. Daarnaast maakt zij modelteksten voor het kennisplatform. “Denk aan beleidsterreinen zoals natuur, klimaatadaptatie en de transitie naar een circulaire economie. De modelteksten voor het omgevingsplan hebben we ingedeeld op basis van zes pijlers, die aansluiten bij het Convenant Toekomstigbestendig Bouwen.”