Metropoolregio Rotterdam Den Haag werkt aan mobiliteitsvisie

In de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) werken 21 gemeenten samen aan het verbeteren van de bereikbaarheid en de versterking van de economie. Om ervoor te zorgen dat iedereen in de regio ook in de toekomst makkelijk, veilig en milieuvriendelijk kan reizen, werkt MRDH aan de mobiliteitsvisie. In de afgelopen maanden heeft het samenwerkingsverband met behulp van AT Osborne waardevolle input opgehaald in winkelcentra, scholen, sportkantines en het openbaar vervoer.

Een half jaar lang zijn consultants Edgar Huitema en Erik van der Veen bezig geweest met participatie en communicatie in het teken van de mobiliteitsvisie. Edgar: “Voor de MRDH was rechtstreekse inwonersparticipatie nog een relatief nieuw aspect. Voor de deelnemende gemeenten natuurlijk niet, maar de werkorganisatie had nog niet eerder direct met inwoners gesproken.”

Meereisparticipatie

Daarom besloot MRDH een pilot op te zetten om ervaring op te doen met participatie en publiekscommunicatie. “De vraag aan ons was of wij hier vanuit AT Osborne een creatieve en innovatieve aanpak aan konden koppelen om waardevolle input bij inwoners en reizigers op te halen. Hiervoor hebben we een vorm opgezet die we meereisparticipatie zijn gaan noemen. Dus vooral naar de mensen toe gaan voor een goed en open gesprek over wat mobiliteit voor hen betekent.”

Do’s, dont’s en draagvlak

Om te beginnen hebben Edgar en zijn collega’s een stakeholdersanalyse gemaakt om vast te stellen welke doelgroepen er bij het opstellen van de visie betrokken worden. “Waarbij natuurlijk geldt dat de ene groep vooral geïnformeerd wil worden en de andere graag actief meedoet met het maken van  plannen. Vervolgens hebben we de gemeenten gevraagd naar tips, do’s en dont’s uit hun werkgebied. Dit leverde al veel goede ideeën op en versterkte ook het draagvlak voor onze aanpak.”

Bereidheid

“De centrale vraag bij de uitwerking van onze aanpak was: hoe krijgen we mensen bereid om met ons na te denken over de toekomst van hun mobiliteit? Zonder dat je al concrete voorstellen of maatregelen op tafel legt… Dus hoe verleid je mensen om mee te denken over abstracte mobiliteitsvraagstukken? En wat heb je nodig om het verhaal te verrijken met goede input van inwoners?”

Goede representatie

Een andere uitdaging voor Edgar en zijn collega’s was dat het om een grote regio gaat met daarin zowel stedelijke als landelijk gebieden, plus haventerreinen. “Verder heb je te maken met verschillende leeftijden en opleidingsniveaus. Dus hoe kom je tot een aanpak die voor een goede representatie zorgt? Om zoveel mogelijk bekendheid te genereren voor onze meereisaanpak, is deze breed gecommuniceerd door de MRDH, gemeenten, de lokale media en netwerken.”

Nieuwe techniek

In de ‘traditionele participatievorm’ vonden vier fysieke inwonersbijeenkomsten plaats voor het gesprek over de mobiliteit van de toekomst. Ook konden inwoners een online enquête invullen. Edgar: “Met behulp van AI hebben we een praatplaat gemaakt die inspiratie biedt voor gesprekken over drones, deelauto’s, ruimte voor fietsers en vergroening van de openbare ruimte. Dat werkte enorm goed en het is een mooi voorbeeld van hoe je hiervoor nieuwe techniek inzet. Dit hebben we ook gebruikt bij de bijeenkomst met raadsleden en bestuurders. We hebben daar de notulen uit gesprekken aan tafel live omgezet in beelden met behulp van AI.”

Hoe maak je deze reis in 2050?

“Vervolgens zijn we als medereizigers ook gewoon het openbaar vervoer ingestapt. Zo hebben we bijvoorbeeld op de E-lijn – de metrolijn tussen Den Haag CS en Rotterdam CS – aan mensen gevraagd: hoe verwacht je deze reis te maken in 2050? Van daaruit hoor je ook hoe mensen op dit moment reizen en waarom. Op die manier hebben we met vertegenwoordigers van de desbetreffende gemeenten in bus, trein en metro waardevolle input opgehaald.”

Alle stemmen tellen

Ook scholen, kinderboerderijen, bibliotheken en sportcomplexen stonden in het spoorboekje van de medereizigers. “De meest futuristische feedback kregen we van basisscholieren in de gemeente Krimpen aan den IJssel. Volgens deze kinderen ligt de toekomst van mobiliteit in teleportatie. Geweldig om te horen welke ideeën de jongste inwoners hebben over de toekomstige verplaatsing. Alle stemmen tellen. Een mobiliteitsvisie start vanuit droombeelden.”

Wachtverzachter

En zo werd ‘september 2024’ voor Edgar tot dusver de drukste maand uit zijn loopbaan. “Ik was echt aangenaam verrast over hoe open mensen waren om dit gesprek te voeren. Het grote voordeel van meereisparticipatie is dat mensen tijdens de reis gewoon ook even de tijd hebben om het gesprek aan te gaan. Ze vonden het ook leuk om hiermee de reistijd te vullen als een soort wachtverzachter. Dat maakte dat je ook echt met elkaar in gesprek kunt gaan en verder komt dan een kruisje bij A. B, C of D in een meerkeuzevraag.”

Speerpunten

Uit alle gespreksverslagen hebben we de belangrijkste thema’s gehaald om te bepalen welke onderdelen in de visie terugkomen. Dat heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat onderwerpen als sociale veiligheid en betaalbaarheid op aangeven van inwoners en reizigers de nodige aandacht krijgen. Deze speerpunten kan de Metropoolregio Rotterdam Den Haag vervolgens verder uitwerken in de visievorming.”

Durven en doen

De belangrijkste les uit de meereisaanpak is dat durven en doen tot mooie resultaten leidt. Zoiets voor het eerst uitproberen kan spannend zijn, maar test de aanpak vooraf en stap dan gewoon de metro in. Laat als overheden het beeld los dat participatie om zaaltjes vol mensen met hooivorken gaat. In de juiste vorm staan mensen gewoon open voor de dialoog en heb je elkaar veel te bieden.”