Verouderde infra heeft meer geld en aandacht nodig

Om verouderde civiele infrastructurele werken als bruggen, kades en sluizen te renoveren of nieuw te vervangen is de komende tijd minstens een miljard euro extra nodig. Maar dat bedrag zal de komende jaren alleen maar verder oplopen. Ook moeten overheden beter samenwerken in het beheer en de kennisuitwisseling over de aanpak van dit soort verouderde civiele kunstwerken.

Beheer

Dat staat in een rapport van de taskforce Bouwagenda, een samenwerking tussen overheden, marktpartijen en kennisinstituten. Voor het rapport heeft TNO een inventarisatie gemaakt van alle Nederlandse civiele infrastructuur en het verwachte moment waarop ze moeten worden vervangen of gerenoveerd. Driekwart van de meer dan 200.000 kunstwerken vallen onder het beheer van decentrale overheden.

Groei

En die moeten de komende jaren fors meer uittrekken voor het vervangen of renoveren van de kunstwerken. Een onevenredige grote hoeveelheid bruggen, duikers en viaducten is gebouwd in de jaren zeventig, toen het autogebruik explosief groeide. Omdat de levensduur van veel van die werken op hun eind komt, en omdat veel van die bruggen en viaducten niet berekend zijn op het zware verkeer dat er tegenwoordig overheen rijdt, moeten velen daarvan tussen nu en 30 jaar worden vervangen. Op dit moment wordt er naar schatting een miljard euro per jaar voor die vervanging uitgetrokken, maar dat bedrag zal op korte termijn moeten worden verdubbeld om de infrastructuur op orde te houden. Na 2030 zullen de kosten nog verder oplopen tot 5 miljard per jaar in 2050. Die bedragen staan nog los van de kosten van regulier onderhoud van civiele kunstwerken. Daar wordt naar schatting door alle overheden jaarlijks circa 8 miljard euro aan besteedt.

Agenda

Het is een dringende kwestie, maar toch staat het zelden bovenaan de politieke agenda, constateert de Bouwagenda. Volgens de taskforce ligt dat aan een gebrek aan kennis over de staat van onderhoud door overheden, en aan een onbekendheid met de eigen civiele werken. Daarnaast is het beheer van versnipperd over vele verschillende beheerders.

professionaliseren

De door het rijk beheerde kunstwerken zijn vaak groter en in het oog springend. Die kunnen vaak op meer aandacht rekenen dan de provinciale en gemeentelijke bruggen en sluizen. Maar daar ligt juist wel de grootste opgave, en is de minste financiële ruimte. De taskforce adviseert daarom overheden om het beheer verder te professionaliseren door het inzetten van asset management en om onderling beter samen te werken en kennis te delen. Bovendien zou, om de grillen van de politieke waan van de dag te overleven, de instandhouding van civiele werken op gepaste afstand van de politiek moeten staan.

Babyboomers

Maar er moet vooral geld bij voor de decentrale overheden. Dat beaamt ook minister Cora van Nieuwhuizen (I&M) bij de ontvangst van het rapport. ‘Veel van deze werken hebben dezelfde leeftijd als de babyboomers. Veel van hen hebben inmiddels al een staar- of heupoperatie ondergaan. Dat is ook nodig voor onze infrastructuur. We moeten een been bijtrekken.’

Oormerken

Volgens Maxime Verhagen, voorman van brancheorganisatie Bouwend Nederland, is het zaak dat er meer geld komt. ‘Het komt te vaak voor dat een brug slechts wordt afgesloten met een bordje ‘verboden voor vrachtverkeer.’ Een voorwaarde is wel dat dit geld ook daadwerkelijk besteedt gaat worden aan de aanpak van de infrastructuur. Ook Van Nieuwenhuizen wil dat er wel afspraken worden gemaakt als dat geld wordt vrijgemaakt. Maar provincie- en gemeentekoepels IPO en VNG zien niets in het oormerken van geld uit Den Haag. ‘Wij zijn daar niet voor, omdat iedere lokale situatie weer een andere aanpak vraagt,’ zegt de Nijmeegse wethouder Harriët Tiemens namens de VNG. ‘Er mag best aan gemeenten worden gevraagd hoe ze met dat geld omgaan. Maar de afspraken moeten we maken op de inhoud.’