Inspiratiebundel bij duurzame gebiedsontwikkeling

Gemeenten willen aan de slag met de energietransitie en duurzame gebiedsontwikkeling. Simultaan daaraan proberen ze klimaatadaptatie, circulaire economie en biodiversiteit een praktische invulling te geven. Ingenieursadviesbureau Sweco ontwierp in opdracht van de gemeente Leeuwarden een inspiratiebundel met duurzame maatregelen voor de nieuw te bouwen wijk Zuidlanden.

In Leeuwarden staat duurzaamheid al dertig jaar op de agenda. Toch merkt Gerk Jan Kuipers (Senior Adviseur Duurzaamheid) dat er nu, aan de vooravond van de grote energietransitie, meer op het spel staat dan ooit. ‘De druk op de ketel is hoog, dus we móeten anders naar duurzaamheid gaan kijken. Niet meer als een sluitpost op bouwprojecten, maar als een integraal onderdeel van alle gebiedsontwikkeling. De energietransitie is namelijk niet de enige opgave waar gemeenten voor staan; vrijwel iedere gemeente heeft ook ambities voor klimaatadaptatie, circulariteit, biodiversiteit en duurzame mobiliteit. Door deze thema’s met elkaar te verbinden, wordt het iets van meer beleidsgebieden tegelijk.’

Kansrijke maatregelen

De gemeente Leeuwarden vroeg ingenieursadviesbureau Sweco een inspiratiebundel samen te stellen met ideeën voor concrete duurzaamheidsmaatregelen op het gebied van energie & warmte, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, groen & biodiversiteit en materiaal & circulair. ‘We begonnen met het samenbrengen van de experts van Sweco en de experts van de gemeente om gebiedsspecifieke informatie uit te wisselen’, vertelt Alice Schuiling, adviseur gebiedsontwikkeling bij Sweco. ‘Vervolgens stelden we een groslijst van maatregelen samen. Per thema brachten we deze in vijf sessies terug tot de vijf meest kansrijke maatregelen, die we vervolgens hebben uitgewerkt. Per maatregel staat kort en overzichtelijk beschreven wat de maatregel inhoudt, wat de duurzaamheidswinst is, welke kosten met de maatregel zijn gemoeid en de succes- en faalfactoren.’

Levend document

Op basis waarvan een maatregel in de top vijf is beland? Schuiling: ‘Bij de selectie hebben we beoordeeld dat de maatregelen concreet toepasbaar en effectief moeten zijn op de schaalniveaus binnen de wijk De Zuidlanden, wijk-, straat- en perceelsniveau. Dit vanuit de technieken die we nu kennen. De ontwikkelingen gaan snel en van tijd tot tijd kunnen de maatregelen bijgesteld worden. Zo’n inspiratiebundel is een levend document.’ Schuiling benadrukt dat wat voor de ene gemeente een kansrijke maatregel is, dat voor een andere gemeente niet hoeft te zijn. ‘Wat in Leeuwarden werkt, hoeft voor een andere gemeente niet te gelden. Het schaalniveau en de omgevingskenmerken vragen om een andere benadering. Iedere situatie is verschillend. Gaat het om gebiedsontwikkeling? Of de herinrichting van een stadswijk? In dat geval krijgt de inspiratiebundel een andere inhoud.’

Total cost of ownership

De inspiratiebundel voor de gemeente Leeuwarden ligt er sinds eind februari. Gerk Jan Kuipers ziet deze als een letterlijke bron van inspiratie. ‘De bundel biedt het inzicht om de juiste keuze kunnen maken in kwantiteit en kwaliteit en voor total cost of ownership te gaan. Je kunt bijvoorbeeld voor minder, maar beter, circulair, materiaal kiezen. Dankzij deze bundel kunnen we als gemeente met nieuw elan aan de slag met duurzaamheid. Door thema’s met elkaar te verbinden, brengen we een gemeentebrede discussie op gang in plaats van dat we duurzaamheid afvinken op onze to do-lijst. We bouwen verder aan een prachtige duurzame wijk aan de zuidkant van Leeuwarden. Met dank aan de inspiratiebundel.’