Stikstofrapport van provincies niet eerder klaar dan in juni

Het duurt nog tot juni dit jaar voordat de provincies met hun langverwachte rapport komen over een hogere drempelwaarde voor de berekening van stikstofdeposities. Afgelopen december nam de Tweede Kamer een motie aan van Nieuw Sociaal Contract, waarin de partij opriep de huidige rekenkundige ondergrens van 0,005 mol per hectare per jaar op te hogen naar 1 mol.

Rond diezelfde tijd bleek dat de huidige provinciebesturen eveneens af willen van de huidige lage drempelwaarde. Zij lobbyen hiervoor bij de nu lopende coalitieonderhandelingen, en zijn ondertussen in gesprek met wetenschappers over welke ondergrens wetenschappelijk houdbaar is. De provincies vinden samen met een meerderheid in de Tweede Kamer dat de huidige ondergrens voor de berekening van stikstofdeposities op natuurgebieden niet realistisch is.

Sneller kan het niet

De Tweede Kamer en stikstofminister Christianne van der Wal spraken af, nadat de NSC-motie was aangenomen, het onderzoek van de provincies af te wachten. Is dat klaar, dan gaat het naar de Raad van State om juridische zekerheid te krijgen.

In een nieuwe Kamerbrief zet de minister het tijdsverloop uiteen. Op 14 december blijkt het Interprovinciaal Overleg (IPO) al een bijeenkomst te hebben gehad met wetenschappers van de onderzoeksinstituten TNO, RIVM en KNMI, de Universiteit van Amsterdam en Wageningen University & Research. ‘Uit dit gesprek is gebleken dat er nu nog geen toereikende wetenschappelijke onderbouwing is voor een rekenkundige ondergrens voor depositieberekeningen van individuele projecten’, schrijft de minister. Deze verkenning duurt nog tot en met mei. Sneller kan het niet, bezweren de provincies.

Onderdeel van dit onderzoek is ook de vraag wat een hogere drempelwaarde gaat doen met de nationale stikstofuitstoot, en welke extra generieke reductiemaatregelen vervolgens nodig zijn.

Hoe lang de Raad van State daarna nodig heeft, is evenmin bekend. ‘Ik kan de Afdeling advisering vragen om haar voorlichting met spoed te geven, maar verder heb ik geen invloed op het werk van de Afdeling’, schrijft de minister.

Een tweede motie van Omtzigt

In een tweede Kamerbrief reageert zij op een eerdere motie van NSC-partijleider Pieter Omtzigt over het gebruik van het rekenmodel AERIUS Calculator voor de vergunningverlening aan projecten waarbij stikstof wordt uitgestoten. Deze motie is al een jaar oud, en reageerde op het rapport van de commissie-Hordijk over de stikstofrekenmethodes die gebruikt worden in de vergunningverlening. De commissie oordeelde dat AERIUS een zo lage drempelwaarde voor de stikstofdepositie per hectare gebruikt, dat sprake is van ‘schijnzekerheid’. ‘De onzekerheid in de berekening is veel hoger dan de gestelde drempelwaarde.’

Desondanks oordeelde de commissie dat met oog op het voorzorgsprincipe de lage ondergrens voorlopig gehandhaafd kon worden. ‘Het is uiteindelijk aan de eigenaar van het systeem of de mate van onzekerheid vanuit beleidsperspectief opweegt tegen bijvoorbeeld het voorzorgsprincipe’, noteerde de commissie.

De landsadvocaat

Kamerlid Pieter Omzigt verzocht de minister vervolgens om onafhankelijk advies in te winnen van bijvoorbeeld de landsadvocaat over de vraag of de met AERIUS gemodelleerde stikstofdeposities juridisch houdbaar zijn voor het gebruik in de vergunningverlening. Dat advies van de landsadvocaat, van het advocatenbureau Pels Rijcken, is nu binnen. De landsadvocaat stelt dat op basis van de huidige jurisprudentie er geen juridisch bezwaar is.

Wel benadrukt hij dat de geschiktheid van AERIUS Calculator ten diepste ‘ligt in de technisch-modelmatige onderbouwing’. Daarbij verwijst hij naar nu lopend onderzoek van het RIVM. Dit onderzoeksinstituut kijkt momenteel naar zowel de onzekerheden in de berekening van de totale stikstofdeposities in Nederland als naar de onzekerheden in de berekening bij individuele bronnen. Het eerste deel van de studie is bijna klaar, het tweede deel laat nog op zich wachten.