Spoedwet Jetten zit warmtenetten Amsterdam dwars

De gemeente Amsterdam stond de afgelopen dagen op het punt een akkoord te sluiten met energiebedrijf Vattenfall en Amsterdamse woningcorporaties. Dat akkoord was volgens de gemeente een antwoord op het stijgen van de energierekeningen van woningen die in Amsterdam op warmtenetten zijn en worden aangesloten. Maar op het laatste moment trok Vattenfall zich terug. De reden volgens het bedrijf: een spoedwet die Klimaatminister Rob Jetten naar de Tweede Kamer stuurt in een eigen poging de rekening omlaag te krijgen.

Hard oordeel

Dat schreven de twee Amsterdamse GroenLinks-wethouders Zita Pels en Rutger Groot Wassink dinsdag aan de eigen gemeenteraad. In de raadsbrief oordelen de beide bestuurders hard over het kabinet, met name over het feit dat Den Haag de noodzakelijke warmtewetten nog altijd niet door de beide Kamers heeft gekregen. Deze warmtenetten moeten de randvoorwaarden bepalen die het gemeenten mogelijk maken de warmtenetten uit te rollen, onder andere op het vlak van de tariefbepaling en de financiering van aanleg en exploitatie.

Met name de Wet collectieve warmte (wcw) vinden de wethouders belangrijk. Maar na een eerder uitstel ligt de wet nog steeds voor advies bij de Raad van State. De Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie ligt verder op schema en wordt deze woensdag plenair behandeld in de Tweede Kamer.

De spoedwet

Het is op deze wet dat Rob Jetten een nota van wijziging heeft ingediend, die een onderdeel uit de vertraagde wcw naar voren haalt. Jetten neemt in die nota twee maatregelen die de energierekening naar beneden moeten brengen. Hij doet dat overigens in reactie op een motie van GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger, samen met Sandra Beckerman (SP) en Wytske Postma (NSC).

In die motie noemden zij twee punten die ze vanwege de problemen in Amsterdam willen aanpakken: het feit dat het maximale warmtetarief onder meer wordt bepaald door én de energiebelasting op gas én ‘de zeer hoge aangenomen kosten voor een cv-aansluiting’. In zijn spoedwet past Jetten dat eerste punt aan, maar het tweede niet. Wel komt hij met een herberekening van de gemiddelde onderhoudskosten van cv-ketels. In zijn Kamerbrief schreef hij begin deze week niet nog meer te willen wijzigen, ‘omdat dit zou kunnen leiden tot onderrendementen bij warmtebedrijven.’ En: ‘Daarmee wordt de aanleg van nieuwe warmtenetten verder vertraagd.’

Alsnog geen akkoord

Alsnog vindt Vattenfall de spoedwet te ver gaan, schrijven beide wethouders nu: ‘Helaas werd tijdens diezelfde laatste gesprekken duidelijk dat Vattenfall door de aangekondigde spoedwet van minister Jetten teveel onzekerheid ziet in de tariefstelling en de businesscase van warmtenetten.’ 

Het hoofdpijndossier begon toen Vattenfall eind vorig jaar aan de gemeente Amsterdam en de woningcorporaties bekend maakte in 2024 het vastrecht te verhogen van 599,98 euro naar 795,88 euro. Vanwege de inflatie kon het energiebedrijf naar eigen zeggen niet anders. Maar de overheidsbelofte aan huishoudens is dat de energierekening niet stijgt na een aansluiting op een warmtenet. Het akkoord dat op het laatste moment onderuit ging, bevatte volgens de wethouders de afspraak dat Vattenfall tot 2032 9,2 miljoen euro zou inleggen om de gestegen kosten te compenseren, en de gemeente Amsterdam 6,9 miljoen. 

Geen gasvrij 2040

Een gasvrij Amsterdam in 2040, zoals het college van B&W wil, raakt volgens de wethouders nu buiten beeld. Wel komen zij binnenkort met een financiële compensatie voor de inwoners van de Gentiaanbuurt, de Van Der Pekbuurt en de Molenwijk. Ook de aanleg van de warmtenetten in de buurt Braak & Bosch in Nieuw-West en voor de K-torens in Amsterdam-Zuidoost blijft doorgaan. Voor deze projecten zal het oude, goedkopere vastrecht uit 2023 blijven gelden.