'Onvoldoende kennis bij gemeenten over brugconstructies'

Rijkswaterstaat controleert met spoed of zo’n 100 viaducten met een tand-nokconstructie gerepareerd of zelfs vervangen moeten worden. Ook andere wegbeheerders als provincies en gemeenten hebben viaducten en bruggen met een dergelijke constructies in beheer. Volgens experts is het maar de vraag of ze genoeg kennis in huis hebben om de risico’s te beoordelen.

Begin dit jaar maakte Rijkswaterstaat bekend dat van de 100 viaducten met zo’n tand-nokconstructie 90 een constructiefout hebben. Ze worden nu onderzocht op betonrot. Dat heeft gevolgen voor het verkeer. Bij knooppunt Velperbroek wordt zwaar verkeer omgeleid, en andere viaducten, zoals bij het Prins Clausplein, worden onderzocht. De provincie Zuid-Holland maakte vorige week bekend dat bij een viaduct in de N470 bij Pijnacker sprake is van een verzwakte tand-nokconstructie. Vooralsnog is volgens de provincie de veiligheid niet in het geding, maar worden bij de volgende onderhoudsbeurt versterkingsmaatregelen genomen.

Kunstwerk

Een tand-nokconstructie is een manier om liggers van een betonnen viaduct, in civieltechnisch jargon een ‘kunstwerk’, te verbinden. Het probleem daarbij is dat er op het wegdek een grote voeg ontstaat, waardoor regenwater de ruimte tussen de tand en nok kan bereiken. Vooral wanneer het beton verouderd is en de wapening van het beton kan worden aangetast door water of -nog erger- strooizout, dan kan betonrot ontstaan en de constructie worden aangetast.

De tand-nokconstructie werd in het verleden vooral toegepast bij grotere kunstwerken, waarbij de overspanning groter moest zijn dan wat toen maximaal mogelijk was met standaard prefab-overspanningen. Omdat bij kleinere wegbeheerders als provincies en gemeenten minder grote viaducten zijn gebouwd, zal het percentage kunstwerken waarbij deze specifieke constructiemethode is toegepast naar verwachting lager zijn, zegt civieltechnisch expert Rob Vergoossen van RoyalhaskoningDHV in een recente podcast van bouwvakblad Cobouw. ‘Maar ze zullen er ongetwijfeld zijn bij provincies en gemeenten, kijk naar de Nelson Mandelabrug in Zoetermeer.’ Vergoossen vraagt zich af of er wel genoeg kennis is bij kleinere gemeenten. ‘Er zijn gemeenten waar de kunstwerkbeheerder ook de planten, het asfalt en de speeltuinen beheert en misschien geen civieltechnische achtergrond heeft. Die kan niet altijd beoordelen of er iets mis is met de constructie.’

Problematisch

Veel grotere gemeenten hebben beter in kaart welke kunstwerken problematisch kunnen zijn. De gemeente Amsterdam, die van alle gemeenten de meeste bruggen beheert, heeft al zeker sinds 2022 expliciet in de risicoscans de tand-nokconstructie van opleggingen meegenomen. Andere beheerders van grote kunstwerken, zoals Prorail, hebben al aangegeven dat er geen tand-nokconstructies in hun viaducten zijn gebruikt.