Medemblik weigert opgeven plan zonnevelden IJsselmeer

Een kleine meerderheid in de gemeenteraad van Medemblik in Noord-Holland weigert het plan op te geven voor zonne-atollen in het IJsselmeer. Vijftien van de 29 raadsleden steunden donderdag een motie van lokale partij Morgen! om opnieuw in gesprek te gaan met klimaatminister Sophie Hermans. Zij maakte begin oktober bekend dat het rijk de noodzakelijke steun niet geeft aan het ambitieuze project van 2,5 miljoenen zonnepanelen in het IJsselmeer in combinatie met de aanleg van een nieuw natuurgebied. Ook de provincie Noord-Holland wil door.

De gemeenteraad is wel degelijk verdeeld. Een tegenmotie van de eveneens lokale partij Hart voor Medemblik kreeg ook betrekkelijk veel steun.

Kor Buitendijk

Het zogenaamde Buitendijks Plan, vernoemd naar initiatiefnemer Kor Buitendijk, is altijd bedoeld geweest als alternatief voor meer windturbines in de Noord-Hollandse polder waar de gemeenten Medenblik en Hollands Kroon liggen. Samen met de provincie dienden zij om die reden het plan in bij het ministerie van Economische Zaken, waarna een integrale verkenning is uitgevoerd.

Eerder dit jaar besloot de raad van Hollands Kroon toch te stoppen, omdat de atollen onvoldoende maatschappelijke draagvlak zouden hebben. De schijn dat de betrokken wethouder die motie wilde negeren en de onmin die daarna onstond, leidde tot het vertrek van GroenLinks uit het coalitiebestuur. Om meer praktische redenen trok ook het rijk zich kortgeleden terug. Maar Medemblik geeft niet op, onder andere vanuit de vrees dat dan alsnog turbines verrijzen. In de aangenomen motie staat dat ‘de raad van Medemblik zich duidelijk heeft uitgesproken tegen de bouw van mega-windturbines op haar grondgebied.’

Geen windturbines

Dat standpunt houdt ook het collegebestuur van Medemblik aan. In reactie op de afwijzingsbrief van het ministerie van Klimaat en Groene Groei schreef de gemeente pontificaal: ‘Wij zien (...) geen mogelijkheden om op een andere wijze substantieel bij te dragen aan de RES-doelstellingen. Voor windenergie is geen draagvlak bij inwoners en politiek in onze gemeente.’

Zowel de provincie Noord-Holland, het collegebestuur van Medemblik als initiatiefnemer Kor Buitendijk voelen zich naar eigen zeggen niet volkomen serieus genomen door het rijk. Buitendijk verwijt betrokken rijksambtenaren dat hun meningen al bij voorbaat vast stonden ‘op basis van vooroordelen of beperkte kennis binnen de departementen, en die meningen zijn niet gewijzigd’. Dat schrijft hij in een eigen reactie op de afwijzingsbrief van oktober.

Serieus kennis 

Een soortgelijk geluid liet de gemeente Medemblik horen in een eigen reactie op de bezwaren die het ministerie van Klimaat en Groene Groei heeft: ‘Veel van deze onzekerheden hadden weggenomen kunnen worden als de rijkspartijen serieus kennis hadden genomen van expertise die door partijen is ingebracht in de marktverkenning, als onderdeel van de integrale verkenning.’

Ook de provincie Noord-Holland reageerde fel: ‘Met dit besluit wordt in potentie een grote kans voor de landelijke energietransitie, de provincie Noord-Holland en het IJsselmeergebied te vroeg geslachtofferd omwille van abstracte aannamen. (...) Wij betreuren uw besluit en zijn verbaasd over de dunne argumentatie en het gebrek aan integrale (af)weging. Dit na twee jaar gezamenlijk studeren en verkennen.’

Zeven redenen

Het rijk gaf in zijn afwijzingsbrief zeven redenen op: het Buitendijks Plan kan de waterbergingscapaciteit van het IJsselmeer schaden, schendt wettelijke beperkingen ten aanzien van buitendijkse landaanwinning, staat op gespannen voet met instandhoudingsdoelstellingen van het IJsselmeer als Natura 2000-gebied, kan een negatief effect hebben op de waterkwaliteit, hindert beroepsvissers, zit in de weg van een schietterein van Defensie, en komt niet overeen met het principe dat zonnepanelen in principe ongewest zijn in natuurgebieden.

Volgens de provincie en gemeente echter is aan veel van deze bezwaren al tegemoet gekomen, had Defensie aangegeven welwillend mee te gaan kijken en zijn sommige effecten minimaal. Bovendien blijft ongenoemd hoeveel duurzame energie het zonneproject kan opleveren. Evenals het feit dat de provincie ‘27 procent ruimte te kort komt om alle toekomstige ruimteclaims een plek te geven’, een probleem waarvoor dit buitendijkse project juist een uitkomst is.

De pijn

Volgens de provincie zit de pijn niet zozeer op het ministerie van Klimaat en Groene Groei, maar bij andere departementen die bij het dossier betrokken zijn. In een eerdere brief van het provinciebestuur aan de eigen provinciale staten stond opvallend genoeg: ‘Een aantal partijen in de stuurgroep (lenW, LNV en Rijkswaterstaat Midden-Nederland) heeft sterke twijfels bij de uitvoerbaarheid van een integraal zon op water-project in de Wieringerhoek en heeft gepleit ermee te stoppen. Aangezien een aantal andere partijen (ministerie EZK, provincie Noord-Holland en gemeente Medemblik) wel wensen door te gaan met onderzoeken van de mogelijkheden vanwege onder andere de grote potentie van het project, is het niet gelukt om in de stuurgroep tot een gezamenlijk besluit te komen.’