Gemeente moet energietransitie ‘fiksen’

Energie en duurzaamheid is voor een op de vijf Nederlanders het belangrijkste verkiezingsthema. Dit zijn met name linkse, jongere kiezers. De ambitie ons aan te passen aan het veranderende klimaat is niet erg hoog. Zes op tien van deze groep vinden dat de gemeente ervoor moet zorgen dat we ons kunnen aanpassen aan klimaatverandering en de kosten voor de energietransitie betaalbaar blijven.

Weinig ambitie

De gemeente moet inwoners ook goed informeren over wat ze moeten en kunnen doen bij de energietransitie, vindt iets meer dan de helft. Dit blijkt uit kiezersonderzoek van Berenschot en I&O Research. De ambitie ons aan te passen aan het veranderende klimaat is niet erg hoog, zien de onderzoekers. Een hogere belasting om bij te dragen aan de energietransitie is niet gewenst, minder dan de helft (44 procent) is daartoe niet bereid. Binnen het thema duurzaamheid vindt men een goede verdeling in de regio van duurzame windmolens en zonneparken het minste belangrijk (20 procent). 8 procent van de Nederlanders noemt duurzaamheid/energietransitie als het belangrijkste onderwerp voor de gemeenteraadsverkiezingen.

Verschillende afhankelijkheden

Nederlanders constateren (terecht) dat de gemeente slechts ten dele over klimaat, energie en duurzaamheid gaat, toon het onderzoek aan. De belangrijkste kaders worden landelijk bepaald en in de aanpak is samenwerking (en afhankelijkheid) tussen rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven bepalend. Visie- en planvorming wordt steeds vaker op regionaal niveau ingevuld. Gemeenten hebben, binnen de landelijke kaders, relatief veel vrijheid op papier in de intensiteit en vormgeving van hun aanpak en de in te zetten instrumenten, vinden de onderzoekers. De komende jaren geeft het rijk meer geld aan gemeenten voor de klimaataanpak. Tegelijkertijd zijn er ‘verschillende afhankelijkheden’ die die vrijheid en ruimte in de praktijk inperken en bepalend zijn voor de bijdrage die de gemeente kan leveren aan de klimaatopgave.

Energiearmoede

Duurzaamheid speelt een grote rol in zeer sterk stedelijke gebieden, het noorden (vooral Groningen), en Utrecht. Het onderwerp speelt het minst in Zeeland en Flevoland. Daarnaast is het niet verrassend te noemen dat duurzaamheid/energietransitie vooral ‘linkse’ kiezers aanspreekt (GroenLinks, Volt, Partij voor de Dieren, D66) en jongere kiezers (16-34 jaar). Verder noemen de onderzoekers het opvallend dat inwoners de kosten van de energietransitie, na aanpassing aan klimaatverandering, het belangrijkst vinden. Dat kan volgens hen belangrijke input zijn voor de aanpak en de instrumenten die gemeenten de komende periode inzetten. ‘De komende jaren ligt er daarin in ieder geval voor gemeenten een belangrijke (nieuwe) taak om energiearmoede tegen te gaan.’