Systeemintegratie is mensenwerk

Systeemintegratie vraagt om veel mensenwerk en om nieuwe samenwerkingsverbanden. Dat concludeert Energie Samen na een onderzoek. De landelijke coöperatie, waar 673 lokale energiecoöperaties bij aangesloten zijn, roept netbeheerders, het Nationaal Programma RES, innovatienetwerken en overheden op om een gezamenlijk ‘systeemintegratienetwerk’ op te bouwen uit de huidige overlegstructuren. ‘Systeemintegratie is zeker een oplossing voor de netcongestie en voor de hoge kosten. Maar voor de uitvoering op lokaal niveau zijn nieuwe samenwerkingen nodig. Daar moet eerst veel tijd en aandacht naartoe, omdat vanuit verschillende sectoren mensen bij elkaar moeten komen,’ aldus Siward Zomer, directeur van Energie Samen.

De stijgende energieprijzen komen mede door de stijgende netwerkkosten en de netcongestie. Om de kosten laag te houden, zijn slimme oplossingen nodig op lokaal niveau. ‘Systeemintegratie wordt hiervoor gezien als een soort wondermiddel. Daarmee kun je op een slimme manier omgaan met het net en kun je lokaal opgewekte energie ook lokaal leveren tegen kostprijs,’ zegt Siward Zomer. ‘Maar we vergeten dat het ook daadwerkelijk georganiseerd moet worden. Dat wordt enorm onderschat. Bovendien is het zonde als iedereen bij elk project zelf het wiel gaat uitvinden en weer opnieuw partijen bij elkaar probeert te krijgen. Dan ben je zo weer een half jaar verder.’

De landelijke coöperatie Energie Samen heeft eerder al een technische handleiding geschreven voor de toepassing van systeemintegratie. In een vervolgstudie is gekeken naar wat daarvoor georganiseerd moet worden. ‘Bij systeemintegratie gaat het niet meer alleen over productie, waarbij je een stuk weiland nodig hebt en de boel kunt aansluiten. Je hebt nu ook een lokaal ecosysteem nodig, waarin ambtenaren, netbeheerders, energiecoöperaties en lokale bedrijven soepel samenwerken. Dat is nog onvoldoende ontwikkeld.’

Volgens Energie Samen zijn er ‘systeemintegratienetwerken’ nodig, om de uitvoering van de systeemintegratie te versnellen. Daarvoor zijn onder meer ‘verbinders’ nodig: regionale coördinatoren die het energiesysteem technisch begrijpen, die de nationale onderzoeken en discussies kennen en dit kunnen toepassen op de lokale situatie. ‘Dit kan parallel aan de nationale overlegstructuren worden opgebouwd. Het kost tijd en geld, maar kan een grote efficiencyslag opleveren,’ zegt Zomer. ‘We willen dan ook de netbeheerders, de ambtenaren bij NP RES, experts van de innovatienetwerken (TKI’s) en overheden oproepen om samen te werken om lokale systeemintegratie van de grond te krijgen, en om allereerst middels een landelijk programma een systeemintegratienetwerk op te bouwen om dit proces te versnellen.’ Om dit in gang te zetten, heeft Energie Samen een plan van aanpak gemaakt, in samenwerking met DuurzaamDoor, Energie van Utrecht en MSG Sustainable Strategies, om in twee regio’s deze netwerken te ontwikkelen en die ervaringen vervolgens actief mee te nemen in de opschaling naar de rest van het land