Delfland brengt waterrisico’s in kaart

Extreme droogte in het voorjaar, plensbuien in de zomer. Met een speciale ‘watervisie’ wil het Hoogheemraadschap van Delfland het belang van water voor andere regionale partijen benadrukken.

Acht deelgebieden

Om tot de kaarten te kunnen komen, sneed het waterschapsbestuur zijn beheergebied in acht typerende deelgebieden. Voor zes prominente klimaatthema’s ontwikkelde Delfland een kaart met verschillende toekomstperspectieven tot 2050. Meestal is er sprake van een optie ‘voortbouwen op het bestaande’ versus ‘herstructureren’ of een andere klimaatadaptieve optie ‘als groene long voor de stad.’ Aldus zijn nu bijna vijftig kaartbeelden op een website beschikbaar.

Afbrokkelen
Een voorbeeld. Op de ‘themakaart toename neerslag’ is het verharde oppervlak voor het gehele Delflandgebied in zes gradaties weergegeven, van minder dan 40 procent tot meer dan 80 procent. Een volgende kaartje toont het risico van water op straat en de kans op het zogeheten overstorten omdat het riool extreme buien niet aankan. Ook is de wateroverlast in het landelijk gebied weergegeven. Oevers van vaarten kunnen afbrokkelen door de watermassa’s.

Nopjes
Wie de kaarten op een laptop bekijkt, moet wel flink inzoomen, want het is erg veel informatie in kleine lettertjes. Niettemin is hoogheemraad Marcel Belt (Water Natuurlijk) in zijn nopjes over het verbeeldend vermogen voor de klimaat­thema’s in het gebied van Delfland. ‘Kijk, wij gaan niet over de beslissing om een nieuwe woonwijk in een diepe polder te bouwen’, zegt Belt. ‘Wel willen wij gemeenten en ook de provincie op een presenteerblaadje aanreiken wat de gevolgen van zo’n eventuele beslissing zijn voor de kans op wateroverlast, voor droogte, bodemdaling en biodiversiteit.’

Integraal
Delfland wil water ‘integraal onderdeel’ van de ruimtelijke ontwikkeling laten zijn en ‘het waterthema zo vroeg mogelijk in de visievorming en plannen inbrengen’, aldus Belt. ‘Wij stoppen geld en energie in deze watervisie omdat we het belangrijk vinden het waterbelang te integreren in omgevingsvisies van de gemeenten.’

Thema’s
De thema’s zijn evident. Vanwege de situatie aan de kust speelt zeespiegelstijging én bodemdaling een rol. Droogte, verzilting en hitte in de stad zijn klimaatthema’s, net als extreme neerslag en wateroverlast. Ook belangrijk is de waterkwaliteit en de vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en schadelijke stoffen in de glastuinbouw in het Westland en de landbouw op de oostflank van Delfland.

Heel divers
Belt: ‘Wij zijn geen groot waterschap, maar we hebben wel een divers gebied met grote steden als Den Haag op zandgrond, Delft op slappe bodem en Vlaardingen, Schiedam en Rotterdam aan de Nieuwe Waterweg. We beschikken over intensief gebruikt landelijk gebied als het Westland en meer extensief gebruikt grasland in Midden-Delfland.’

Kansen
Het gaat er Delfland met de watervisie niet alleen om de impact van wateraspecten te agenderen, maar ook om de kansen te benoemen. ‘Ruimte voor water kan de schoonheid en de ruimtelijke kwaliteit van de stad verbeteren, verkoeling bieden en een duurzame energiebron betekenen’, aldus Belt.

Aquathermie
Met dat laatste doelt hij op aquathermie. Uit oppervlaktewater in meren, rivieren, grachten en vaarten kan in de zomer warmte worden teruggewonnen, die als relatief warm water in een waterbel in de bodem wordt opgeborgen. Tegelijk wordt koud water opgepompt als koelenergie in woningen of als koelwater in de gracht. ‘s Winters vindt het omgekeerde plaats en wordt de in zomer geoogste warmte uit de thermoskan in de bodem tevoorschijn gehaald. Daarmee kan bijvoorbeeld de vloerverwarming functioneren.

Gespreksdocument
Hoogheemraad Belt spreekt van een ‘gespreksdocument’ dat probeert gemeenten nog meer tot een ‘mindshift’ aan te zetten. Delfland constateert in het derde jaar op rij problemen met droogte. Dankzij de leiding helemaal vanuit het Brielse meer aan de zuidkant van de Nieuwe Waterweg kan het waterschap tot 350 miljoen liter water per dag binnenpompen om de waterpeilen op hoogte te houden. Een deel daarvan moet echter worden gebruikt om verzilting tegen te gaan. Dat zoute water komt het Delflandse watersysteem binnen vanuit de ondergrond als zoute kwel. Maar ook door  indringing van zoutwater vanuit de Nieuwe Maas. Om die verzilting te bestrijden, wordt het zoute water weggespoeld met het zoete water uit het Brielse meer.

Afvoeren
En dat wil het Hoogheemraadschap verminderen, aldus Belt. ‘Ons land, en de waterschappen voorop, zijn nog te veel ingesteld op het afvoeren van water. We kunnen misschien een iets verhoogd zoutgehalte tolereren en extra gezuiverd rioolwater in eigen gebied hergebruiken’, oppert Belt. ‘Dat afvalwater wordt nu in zee en de Nieuwe Waterweg geloosd. Wij gaan de komende tijd de eerste stappen zetten voor deze zuivering. Als we vanwege het verwijderen van medicijnenresten toch al gaan investeren in onze rioolwaterzuiveringsinstallaties, dan kan dat schone water mogelijk een nuttig doel dienen.’

Extreme buien
Daarnaast wil het Hoogheemraadschap het regenwater van extreme buien meer opvangen. Dat kan in bassins bij tuinders, maar ook in buffervoorzieningen in steden en door infiltratie in de duinen. Ook hier kan de nieuwe watervisie in vroegtijdig overleg worden ingebracht bij nieuwbouwplannen en herinrichting van wijken, aldus het Hoogheemraadschap.

Zie www.hhdelfland.nl/overheid/watervisie

Lees het hele verhaal over de watervisie deze week in BB13 (inlog)