Kwaliteitsborging bouw in de startblokken

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) legt vanaf volgend jaar de controle op en de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van nieuwbouw grotendeels bij de opdrachtgever en bouwer. De gemeente controleert voornamelijk achteraf.

Foto’s

Ron van der Stege, projectleider bij het Noord-Hollandse bouwbedrijf Van der Gragt, heeft al de nodige ervaring met de nieuwe regelgeving. Zijn bedrijf werkte mee aan twee pilots van nieuwbouwprojecten waarin een onafhankelijke kwaliteitsborger werd ingezet. Van der Stege is positief over zijn ervaringen. ‘Als de spelregels duidelijk zijn bij de bouwer is het werken met de Wkb goed te doen. Het betekent vooral dat we bepaalde momenten in het bouwproces beter vastleggen, bijvoorbeeld rond de wapening en betonkwaliteit voor de fundering, en de constructie van wanden en vloeren daarna. Met een goed digitaal systeem is het een kwestie van foto’s maken, zodat de kwaliteitsborger het snel, op afstand, kan beoordelen. Meerdere keren in het bouwproces komt de kwaliteitsborger op de bouwplaats om een inspectie te doen. Daar worden van tevoren in de planning al afspraken over gemaakt.’

Duidelijker

Over de Wet kwaliteitsborging wordt tussen de bouwpartijen en regelgevers al jarenlang gesproken. De wet moet vooral de controle op de kwaliteit, en daardoor ook de veiligheid, van een gebouw verbeteren. De kwaliteit van een bouwwerk, zoals een woning, wordt nu nog vooral aan de voorkant bepaald bij de aanvraag en beoordeling van een bouwvergunning door de gemeente. Tijdens de bouw moet de gemeente inspecties of controles houden, maar in praktijk blijkt het lastig om bij voltooiing van het bouwwerk te controleren of daadwerkelijk is opgeleverd wat aan het begin, bij het verlenen van de vergunning, is beloofd. Opdrachtgevers moeten straks een onafhankelijk kwaliteitsborger inschakelen die de bouwplannen moet beoordelen, en tijdens de bouw de kwaliteit en veiligheid van de constructie kan monitoren.

Bouwfouten

De gemeente moet bij de oplevering een volledig rapport van de kwaliteitsborger krijgen waarmee ze toestemming kunnen geven om het bouwwerk vrij te geven voor gebruik. Op deze manier moet de kwaliteit van de opgeleverde bouw verbeteren; opdrachtgevers en bouwers blijven langer aansprakelijk voor wat ze hebben opgeleverd. Voor bijvoorbeeld huizenkopers wordt het dan ook gemakkelijker om een aannemer aansprakelijk te stellen bij bouwfouten of een slechte kwaliteit van de woning.

Scheidsrechter

Volgens Wico Ankersmit, directeur van de vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland, tonen de pilots aan dat de beloften van de nieuwe wet – kwaliteitsverbetering en vereenvoudiging van het proces – nog niet worden waargemaakt. ‘En het zou de gemeente veel werk uit handen moeten nemen. Maar uit impactanalyses blijkt dat het werk voor gemeenten eigenlijk is toegenomen. De nadruk is voor de gemeente meer op handhaving komen te liggen, maar dat betekent dat in het gemeentehuis, bij het ontbreken van een volledig dossier bevoegd gezag, beslist moet worden of we moeten handhaven of gedogen. En dat is heel moeilijk te bepalen als je niet bij het bouwproces betrokken bent geweest. Ik kan een vergelijking maken met een voetbalwedstrijd: de kwaliteitsborger is de scheidsrechter en de gemeente is de VAR. Maar dan zonder scherm.’

Personeelsschaarste

Ankersmit maakt zich bovendien al langer zorgen over de beschikbaarheid van voldoende kwaliteitsborgers. ‘De vraag is of er genoeg zullen zijn. De sector zelf denkt van wel, maar ik vraag me wel af waar die mensen vandaan moeten komen. Overal is personeelsschaarste, vooral bij mensen met een bouwkundige achtergrond. Uiteindelijk is iedereen aan het hengelen in een vijver met weinig vissen. En dat betekent dat de salarissen voor de kwaliteitsborgers omhooggaan. Maar omdat die voor rekening komen van de uitvoerders van het werk, zullen die uiteindelijk leiden tot een verhoging van de bouwkosten.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 13 van deze week. (inlog)