20 jaar aardgasvrij: woonwijk Etten-Leur bewijst dat het goed werkt

Een wijk met 1.500 woningen, volledig gasloos en voorzien van duurzame warmte én koeling. Dat klinkt als een ambitieus plan voor de toekomst. Maar in Etten-Leur is het al sinds 2005 de realiteit. In de wijk Schoenmakershoek draait alles om bodemenergie – een bron van duurzame energie die al jarenlang betrouwbaar, stil en vrijwel onzichtbaar zijn werk doet.

Bodemenergie: de stille kracht onder onze voeten

Al meer dan 25 jaar worden warmtepompen, die gebruik maken van bodemenergie als bron, succesvol toegepast voor de verduurzaming van woonwijken. De wijk Schoenmakershoek in Etten-Leur is daarvan één van de voorbeelden uit de praktijk. Iedere woning beschikt over een eigen gesloten bodemenergiesysteem, gekoppeld aan een warmtepomp, waarmee zowel verwarming, tapwater als koeling wordt verzorgd. Ieder systeem is levert zo’n 5kW aan capaciteit. Samen vormen de systemen een robuust geheel van zo’n 7,5 MW.

Gemeente als initiatiefnemer

Wat Schoenmakershoek bijzonder maakt, is dat al in een vroeg stadium – nog vóór er wet- en regelgeving bestond op het gebied van gesloten bodemenergiesystemen – bewust werd gekozen voor een integrale aanpak. Op initiatief van de gemeente werd er een effectenstudie uitgevoerd met een bijbehorend plan. Dit plan bood niet alleen ontwerp- en uitvoeringsrichtlijnen, maar maakte het ook mogelijk om thermische interactie in de ondergrond te beheersen.

Monitoring bevestigt succes op lange termijn

In de periode 2017–2020 is uitgebreid onderzoek gedaan naar de prestaties van de systemen in de bodem, met behulp van een monitoringsysteem met meer dan 30 meetpunten. De conclusie is helder: de bodem blijft in balans en de systemen functioneren zonder noemenswaardige problemen. Schoenmakershoek kan nog vele decennia verder op deze duurzame basis.

Lange levensduur

Projecten zoals Schoenmakershoek laten in de praktijk zien dat bodemenergie een betrouwbare keuze is voor de verduurzaming van woonwijken, met oplossingen met een lange levensduur. Bovendien is bodemenergie breed toepasbaar, zowel voor individuele als collectieve duurzame energie (in bijvoorbeeld mini-warmtenetten of als warmte- en koudeopslag bij grote warmtenetten).
Anno 2025 kijkt niemand meer op van termen als gasloos en all-electric, maar in 2005 liep men met bodemenergieprojecten als Schoenmakershoek in Etten-Leur ver voor de troepen uit.