Dagelijks 20 bomen verprint

Onderzoek gemeentelijk papierverbuik

Hoeveel printjes maken de verzamelde Nederlandse gemeenten nog per jaar? Voor een antwoord op die vraag kun je het beste beginnen bij de recente Europese aanbesteding van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) voor de levering van printdiensten. De berekening is de volgende (zie hiernaast): gemiddeld hebben de 125 aan de aanbesteding deelnemende gemeenten 469 medewerkers. Gemiddeld worden op een werkplek per jaar 2.400 A4-tjes geprint. Dan kom je tot 125 gemeenten maal 469 ambtenaren maal 2.400 printjes is ruim 140 miljoen afdrukken per jaar. Extrapoleer je die uitkomst naar alle 355 gemeenten, dan kom je uit op 400 miljoen. 400 miljoen printjes per jaar.

Daarbij moet de kanttekening worden gemaakt dat het aantal printjes uit de aanbesteding misschien niet representatief is voor alle gemeenten in Nederland. Een woordvoerder van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) laat weten dat niet bekend is hoeveel alle gemeenten samengenomen printen. ‘Het is de bedoeling dat we steeds minder printen en in de afgelopen zes jaar is dat gebeurd, maar er zijn nog steeds processen waar papier een rol speelt. Geboorteregisters, dat soort dingen.

Precies becijferen hoeveel papier erdoorheen gaat, dat kunnen we niet.’ Maar een betere afweging is niet voorhanden. Hoeveel is 400 miljoen printjes? Als je het uit wil drukken in aantallen bomen moet natuurlijk rekening worden gehouden met de verschillende soorten en maten. Maar de website papierenkarton.nl schat dat één boom ongeveer 60.000 A4’tjes kan leveren. (Met de terechte toevoeging: ‘Let wel, dit is een heel algemeen rekenvoorbeeld en geldt voor papier dat is gemaakt van verse houtvezels.’) Voor 400 miljoen printjes zijn dus bijna 6.700 bomen nodig.

Anderhalf hectare bos
Hoogleraar Gert-Jan Nabuurs van Wageningen Universiteit vertelt BNR dat Nederlandse bossen ‘ongeveer 4.000 tot 5.000 bomen per hectare’ hebben. 400 miljoen printjes komt in Nederlandse bossen neer op anderhalf hectare bos. Natuurlijk is er een hoop aan te merken op deze rekensom: milieubewuste gemeenten printen misschien relatief weinig en gemeenten worden steeds milieubewuster. Bomen bestaan in allerlei soorten en maten. Wordt er op beide zijden van een A4’tje geprint? En hoe vers zijn Nederlandse houtvezels?

Het is ook moeilijk te zeggen of anderhalve hectare bos veel is. Een verantwoorde bos-per-gemeente-ratio is even niet voorhanden. Maar toch. Per dag bijna 20 bomen. Dat is iets om over na te denken bij de volgende vergadering.

Huis-aan-huisbrieven zijn bottleneck
Gemeenten willen wel papierloos werken, maar in de praktijk is papier niet volledig uit te bannen. Woerden heeft bijvoorbeeld de ambitie, maar sommige bewoners zijn nog niet zover. En er zijn andere prangende onderwerpen die in de weg zitten. Privacywetgeving bijvoorbeeld. Gemeenten mogen niet zomaar de e-mailadressen van bewoners gebruiken, zegt een persvoorlichter. ‘Een presentielijst op een informatieavond, waarop bewoners hun emailadres invullen, dat mag eigenlijk niet. Dan kan de buurman het emailadres zien en dat is een datalek. Eigenlijk zou de gemeente dan voor elke aanwezige een apart presentieformulier moeten printen waarop de bewoner aangeeft dat het e-mailadres voor dát onderwerp gebruikt mag worden.’ Dat schuurt weer een beetje met de ambitie om papierloos te werken.

En dan mogen gemeenten het e-mailadres niet eens gebruiken voor andere onderwerpen. Dat geldt overigens ook voor gewone adressen. ‘Daarom zijn er heel veel brieven die gericht zijn “aan de bewoners van…”. Nu er weer volop wordt gebouwd, wordt er weer volop geïnformeerd. En mensen die in die wijken wonen die kun je bijna alleen maar via brieven informeren. De huis-aan-huisbrieven zijn een bottleneck.’

De bomensom
• Gemiddeld 469 ambtenaren per gemeente x 125 gemeenten x 2.400 (afdrukvolume per werkplek) = 140.700.000 prints
• 140.700.000 : 125 x 355 (om tot totaal aantal gemeenten te komen) = 399.588.000 prints (jaarproductie gemeenten)
• 399.588.000 : 60.000 vellen per boom = 6.659,8 benodigde bomen per jaar
• 6.659,8 : 4.500 (gemiddeld aantal bomen per hectare bos in Nederland): anderhalf hectare bos
• 6.659,8 : 365 = 18,25 (ten behoeve van gemeentelijke prins benodigd aantal bomen per dag)