10 trends voor woningmarkt en leefomgeving in 2025

Geen of inadequate huisvesting is voor veel mensen de realiteit. Meer woningbouw is een uitkomst, maar ook een complexe opgave waarbij tal van (deel)belangen oplossingen in de weg staan.

De trend voor 2025 is dat vooral op kleinschalig niveau initiatieven ontstaan die deze belangen weten te doorbreken. Dit helpt bij het vinden van snelle oplossingen.

Het kleine wint aan waarde

1. Systeemverandering van onderaf

Het Rijk pakt de woningnood aan met noodzakelijke systeemwijzigingen. Inwoners, ambtenaren en bouwprofessionals wachten hier niet op. Systeemverandering ontstaat kleinschalig van onderaf en niet vanuit het systeem. Het belang van wijkaanpakken groeit.

2. Meer concessies voor meer woningen

Mensen willen voor woningzoekenden die zij kennen best concessies doen: verlies aan uitzicht, een andere uitstraling van de buurt, ruimte voor woningzoekenden van buiten, of zelfs minder winst bij verkoop van de woning. Lukt het hen om door de belangen van beleidsbepalers heen te breken, die vasthouden aan hun (professionele) overtuigingen?

3. Solidariteit kansrijk waar mensen elkaar willen helpen

Solidariteit is onmisbaar voor snelle realisatie van woningen. Maar dan vanuit overtuiging en niet vanuit een technische rekenexercitie met als klap op de vuurpijl ‘projectsteun’. Solidariteit is immers vooral kansrijk waar mensen elkaar wíllen helpen en speelt tussen organisaties, tussen sectoren en tussen mensen onderling. Wie betaalt zorgwoningen, ontmoetingsruimtes, huismeesters, of maatschappelijk werk? Gebiedsontwikkelingen bieden dan een praktisch integrerend kader.

4. Coöperatieve woonvormen meer mainstream

Als derde weg naast huren en kopen appelleren coöperatieve woonvormen aan het gemis aan saamhorigheid in de samenleving. Mensen willen samen doen wat de instituten niet kunnen. Ze zetten hun woonsituatie naar hun hand en zorgen voor betaalbaar wonen in een leefbare, sociale buurt.

5. Zachte landing kwetsbare mensen

Een cocktail van toewijzingsregels, veranderingen in het zorgdomein en een stevige afname van het aantal sociale huurwoningen blijken funest. Het gevolg: minder gemengde wijken met dragende en vragende mensen. Bewoners en corporaties ervaren dit als eerste. Samen met zorg- en welzijnspartners vinden zij nieuwe wegen voor een zachte landing van kwetsbare mensen.

6. Bestaanszekerheid huishoudens verder onder druk

Door hoge hypotheken en huren staat de bestaanszekerheid van veel huishoudens onder toenemende spanning. Schulden zijn aan de orde van de dag. Een groeiend aantal mensen doet niet meer mee in de samenleving. Gezinnen raken ontwricht, gezondheidsklachten nemen toe en kansen voor kinderen en jongeren worden kleiner.

7. Paradoxale roep om ‘duur’ bouwen

Ondanks een schrijnend tekort aan betaalbaar wonen groeit de roep om ‘duur’ te mogen bouwen. In elk geval meer dan het huidige derde deel. De geschiedenis leert dat de marktopnamecapaciteit ontbreekt voor een groter deel bouwen in het dure segment. En dat daardoor in plaats van meer juist minder wordt gebouwd.

8. Rechtvaardiger verdeling van ruimte

Nieuwbouw is niet de enige oplossing voor onze woningnood. De schaarse woonruimte in Nederland is ongelijk verdeeld. Woningdelen, coöperatieve woonvormen, of hospita-verhuur dragen bij aan rechtvaardiger verdeling van de ruimte. Corporaties zien zo ook kansen om spoedzoekers sneller te helpen.

9. Programmatisch samenwerken

Partijen die aan de hiervoor genoemde vraagstukken programmatisch samenwerken hebben de toekomst. Vanuit een gezamenlijk doel stellen zij vast welke maatregelen ze hiervoor moeten nemen. Het verplichte volkshuisvestingsprogramma geeft hieraan een boost; niet alleen bij overheden, maar ook bij partners.

10. Artificiële intelligentie zorgt voor optimalisatie belangenweging

AI ontrafelt de complexiteit van alle voorgaande punten. Risico is dat partijen AI vooral inzetten voor eigen belang en om winst te maximaliseren. De kans en belofte van slimme algoritmes ligt juist in een optimale weging van ieders belangen en investeringen. In het bijzonder voor de woningzoekende!