Handhaving ballonoplaatverbod ‘lastige zaak’

Steeds meer gemeenten verbieden het oplaten van ballonnen. De gemeente Den Haag gaat extra ambtenaren inzetten, maar de meeste gemeenten hopen op een preventieve werking van het verbod.

Volgens een recent onderzoek van Stichting De Noordzee weert 17 procent van de gemeenten de ballon tijdens evenementen als Koningsdag met een verbod. Twintig procent ontmoedigt ballonoplatingen. ‘Een verdriedubbeling ten opzichte van vorig jaar’, juicht de organisatie die al jaren ijvert voor een schonere Noordzee.

Kustplaatsen
Op de kaart van Nederland die Stichting De Noordzee presenteert, is te zien dat vooral kustplaatsen als Middelburg, Noord-Beveland, Goes, Hulst, West-Voorne, Den Haag, Bloemendaal, Castricum, Schagen, Den Helder en de vijf Wadden­eilanden de inwoners een ballonverbod hebben opgelegd.

Een afgedankte ballon is niet alleen een hinderlijk en in het oog springend stuk zwerfvuil, ook zeedieren kunnen er schade van ondervinden. ‘In het water dragen de ballonnen en de ballonlinten bij aan de plasticsoep’, zegt Zita Veugen van Stichting De Noordzee.

Dierenleed
Amsterdam was een van de eerste gemeenten die besloot om geen ballonnen meer op te laten bij evenementen die (mede) door de gemeente worden georganiseerd. ‘De gemeenteraad wil vooral dat burgers en bedrijven zich bewust worden van het feit dat ballonnen oplaten afval veroorzaakt en dat dit afval dierenleed tot gevolg kan hebben’, zegt bestuursvoorlichter Nika Haspels van de gemeente. Het is ook niet toegestaan om ballonnen aan bezoekers uit te delen. ‘We nemen dit sindsdien op als een voorschrift bij de evenementenvergunning. Het is dus geen algeheel verbod en het staat dus ook niet in de APV [Algemene Plaatselijke Verordening/red] of de Afvalstoffenverordening. Bewustwording werpt meer vruchten af dan regelgeving.’

Boetebedrag
Het verbieden van ballonnen is gemakkelijk gezegd, maar is het ook te handhaven? Een lastige zaak, erkennen de gemeenten. ‘Als handhavers controleren en een overtreding constateren, krijgen de organisator een boete’, zegt Haspels. ‘Er is geen vastgesteld boetebedrag, maar het OM bepaalt na ontvangst van het proces-verbaal het bedrag op maximaal 4.150 euro.’

Aanpassing APV
Andere gemeenten hebben de APV wel aangepast, zoals Oude IJsselstreek. ‘Het gaat om ‘herdenkingsballon, vuurballon, Thaise wensballon, papierbal, geluksballon et cetera’, aldus de gemeente. Wanneer we signalen ontvangen dat er ballonnen opgelaten gaan worden, dan zoeken wij contact met de betreffende organisatie, zegt woordvoerder Kirsten Bokkers. ‘Als ze toch ballonnen oplaten, dan zullen wij hiertegen optreden, afhankelijk van de situatie. We stemmen het af op de landelijke handhavingsstrategie. Daarbij wordt rekening gehouden met het gedrag van de overtreder (wist hij het niet of deed hij het bewust) en de gevolgen van de overtreding. De hoogte van een eventuele boete wordt door het OM bepaald’, licht Bokkers toe. Tot nu toe heeft de gemeente nog geen boetes uitgedeeld.

De gemeente Den Haag nam een motie van de Partij voor de Dieren aan en gaat de APV in juli aanstaande aanpassen. Wethouder Richard de Mos (Groep De Mos) gaat strikt handhaven en heeft het peloton handhavers uitgebreid van 175 naar 200.

Afgeven signaal
Stichting De Noordzee bekommert zich niet direct om de handhaving van het verbod. ‘Het is vooral belangrijk dat gemeenten dit signaal afgeven naar de inwoners’, zegt Veugen. ‘Het is van dezelfde orde als gemeenten tegen ouders en hun kinderen zeggen dat ze geen afval op straat moeten gooien en hun vuilniszak op de juiste wijze aan de straat moeten zetten.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 8 van deze week (inlog)