De provincie Brabant schrapt slapende stikstofruimte

Het provinciebestuur van Noord-Brabant gaat de latente stikstofruimte in de natuurvergunningen van boeren en industriële bedrijven intrekken. Het gaat dan om de ‘slapende’ rechten die de agrariërs en bedrijven wel hebben, maar momenteel niet gebruiken. Dit voornemen was al opgenomen in het coalitieakkoord van 2023, maar wordt nu werkelijkheid in het aangescherpte stikstofbeleid van de provincie. Komende maandag vergaderen de Brabantse staten hierover.

Vanaf juli 2026

Een motie die het intrekken van latente ruimte juist afkeurt, werd vorig jaar verworpen; ondanks de steun toen van één van de twee grootste partijen in de provinciale staten: de BBB. Noord-Brabant is één van de slechts twee provincies waar de BBB niet in het bestuur kwam na de verkiezingsoverwinning in maart 2023. De maatregel moet ingaan op 1 juli 2026. Vanaf begin volgend jaar is het mogelijk zienswijzen op de ontwerpverordening in te dienen.

Volgens het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt maakt het provinciebestuur een denkfout. Zouden boeren hun latente stikstofruimte gebruiken, dan leidt dat landelijk niet tot extra stikstofuitstoot. Dat komt doordat een veehouder productie- of dierrechten moet hebben of kopen om uit te breiden. Aan de hoeveelheid van die rechten zit een nationaal plafond. Het enige wat de maatregel van het Brabantse provinciebestuur dan doet, is het schaden van het concurrentievermogen van de boeren in de provincie, aldus de agrarische organisatie.

Slapende rechten

In Vlaanderen annuleert de overheid juist de ‘slapende’ productierechten die boeren hebben. Dat is onderdeel van het Stikstofdecreet dat het Vlaamse parlement begin dit jaar aannam. In Nederland gaat landbouwminister Femke Wiersma in de nieuwe Meststoffenwet alle bestaande productierechten afromen, in het geval van verkoop ervan buiten de familiekring van de boer.

Het Noord-Brabantse plan is onderdeel van de tweede versie van de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS), die het provinciebestuur recent presenteerde. Het programma loopt tot en met 2027, en richt zich op de bescherming van zeventien Natura 2000-gebieden in de provincie die overbelast met stikstof zijn. Denk aan de Biesbosch, de Brabantse Wal, de Groote Peel, en Kampina & Oisterwijkse Vennen. De Brabantse hoogveengebieden zijn het kwetsbaarst.

De helft afname

Overigens nam de stikstofuitstoot in Brabant in de afgelopen twintig jaar met ruim de helft af. Maar slechts een derde van de stikstofbelasting op de natuurgebieden heeft een Brabantse bron. Behalve uit andere provincies komt bijna de helft van de stikstofemissies aangewaaid uit het buitenland, waaronder voornamelijk België.

Om die reden tekende de provincie in september protest aan tegen de omgevingsvergunning voor een ethaankraker van het Britse chemiebedrijf Ineos in de Antwerpse haven, waar natuurgebied Brabantse Wal onder lijdt. Dat was niet de eerste keer. Een eerdere vergunning van Ineos werd in 2023 door de Belgische rechter onderuit gehaald, wat in Vlaanderen tot groot politiek debat leidde.