Elektriciteitsnetten niet klaar voor piekbelasting van zon- en windenergie

Waterstofopslag biedt oplossing.

Wij lezen steeds vaker dat gemeenten en provincies denken te kunnen stoppen met de zoektocht naar locaties voor wind- en zonneparken, omdat de klimaatdoelstellingen al binnen handbereik zouden zijn. Zij gaan hier voorbij aan ons aardgasverbruik en de overbelasting van elektriciteitsnetten als gevolg van al deze zon- en windparken. De volledige focus op elektriciteit voor het behalen van klimaatdoelen is niet realistisch. We moeten af van de volledige focus op elektriciteit om de energietransitie te voltooien en toe naar een integrale benadering van het energiesysteem: systeemdenken. Waterstof kan een belangrijke rol spelen in het systeem, als schoon alternatief voor aardgas: duurzaam geproduceerde energie op te slaan en zo balans te brengen.

Op ons huidige elektriciteitsnet moeten vraag en aanbod op ieder moment vrijwel perfect op elkaar afgestemd zijn. Dit komt mede doordat het net zelf geen opslag biedt, maar slechts transport. We zien nu al opstoppingen op de middenspanningsnetten en die verwachten we na 2030 ook op het hoogspanningsnet[1]. Opslag van energie over de seizoenen heen kan hier de oplossing zijn. Nu wordt hier het fossiele aardgas voor gebruikt. Batterijen en accu’s zijn geen optie aangezien ze alleen kleine hoeveelheden energie voor korte duur kunnen opslaan en bovendien ontladen deze over de tijd[2]. Waterstof kan voor jaren grote hoeveelheden energie opslaan, met nauwelijks energieverlies of CO2-uitstoot. Overtollige elektriciteit uit wind- of zonneparken zeten we dan om in waterstof. Waterstof kan met behulp van een brandstofcel weer als elektriciteit ingezet worden wanneer de vraag naar elektriciteit hoger is dan het aanbod. Op de andere momenten kan het ons aardgasverbruik op een duurzame manier vervangen.

Ook zijn er goede locaties beschikbaar waar de opslag van waterstof kan plaatsvinden. Zoutcavernes, aardholtes die ontstaan bij het winnen van zout, zijn hier uitstekend geschikt voor. Bovendien wordt momenteel gekeken naar het gebruik van oude aardgasvelden voor waterstofopslag. Zo kan waterstof de seizoensopslag van aardgas overnemen én verduurzamen.

We moeten per situatie kijken welke energiedrager het best kan worden ingezet met inachtneming van het hele systeem. Van hernieuwbare bronnen via duurzame energiedragers die door infrastructuur getransporteerd worden naar de eindtoepassing. Criteria daarbij zijn CO2-reductie, systeemefficiëntie, technische haalbaarheid, maatschappelijk draagvlak en betaalbaarheid. Laten we in de energietransitie kijken naar wat het beste is voor het energiesysteem als geheel, over meerdere energiedragers, infrastructuren en sectoren. CO2-reductie is daarin doorslaggevend. We moeten ons daarom niet blindstaren op elektriciteit alleen. We hebben alle opties om de energietransitie tot een goed einde te brengen en ons energiesysteem te verduurzamen.

Lees meer over waterstof op arcadis/waterstof

Nick Ooms, Adviseur Energy Transition Arcadis

[1] Arcadis, Stedin, VEMW, DNV-GL, rapport Taskforce Infrastructuur Klimaatakkoord Industrie (TIKI)

[2] https://www.accucompany.nl/accus-en-accupacks/accupack-soorten-en-eigenschappen/li-ion-lithium-ion/