Goedkope huizen bouwen lukt alleen met belastinggeld

De zon gloort. Steigers en bouwkranen bepalen het straatbeeld. Honderdduizenden woningen worden er gebouwd. De wokeslogan bouwen, bouwen, bouwen heeft voet aan de grond. Met een minister van wonen die als een moderne Sisyphus zinloze rotsblokken voor zich uit rolt. Krokodillentranen huilende woningcorporaties staan "te trappelen" om de wooncrisis te helpen oplossen. Maar welke wooncrisis dan?

Er is immers geen woningnood, ook geen woningcrisis maar een tekort aan huizen van pakweg 70 tot 100 m2 voor een beperkte en duidelijk aanwijsbare groep die niet in staat is de hoge prijzen te betalen. Het doorprikken van de miljoen huizen illusie wil dus niet zeggen dat er geen knelpunt is. Goedkope woningen zijn er niet en komen er ook niet vanzelf.

De boosdoener heet grond. Door globaal de bouwkosten, infrastructurele investeringen en de prijs van de huizen op te tellen komt de marktwaarde van de grond bovendrijven. Boeren, beleggers, projectontwikkelaars of aannemers maar ook woningcorporaties, banken en particuliere woningeigenaren hebben allemaal baat bij schaarste. Immers door ‘more is more’ blijft de opbrengst voor deze partijen het grootst. Hoge woningprijzen betekent hoge grondprijs.

Door de vele grondposities bij ontwikkelaars hebben zij marktmacht. Uiteraard met als eerste doel zo groot mogelijke grondopbrengst. Uiteraard willen zij wel een continue bouwstroom maar niet zoveel dat de schaarste wordt ingehaald. Dat zou de huizenprijzen drukken. Dus wordt vaak niet gebouwd terwijl er voldoende harde plancapaciteit is. En als er wel gebouwd wordt dan vooral beheerst met huizen waar het meest aan verdiend wordt.

Sinds de bouwwereld de regie voert over de woningmarkt hebben gemeenten weinig in de pap te brokkelen. Machteloos stelt de minister dan maar versnellingskamers in. Zo wordt de samenleving wijs gemaakt dat alles beter gaat door procedureverkorting van beroep en bezwaar en vergunningverlening. Onzin natuurlijk want snelheid regelt de bouwwereld zelf. Beweging tot bijbouwen van iets goedkopere huizen lukt alleen met de bijgeleverde subsidies. Zo is 25 miljoen woningimpuls vrijgemaakt, heeft Rijkswaterstaat een Infrastructuurfonds van 7,5 miljard voor openbaar vervoer en wegenbouw klaar liggen en dan nog 22 miljoen extra voor ombouw van winkels en kantoren.

Hier slaat de lobbyfabriek van Aedes op aan. Na jaren uitverkoop van betaalbare huizen krijgen woningcorporaties meer ruimte. De bewonersheffing is al gedeeltelijk afgeschaft. Als deze volledig van de baan is levert het nog eens 1,5 miljard op. Dan kunnen door het verhogen van de inkomensgrens voor toewijzing de middeninkomens ook meedoen. Omdat deze extra bouw even duurt heeft de enthousiaste minister voor de korte termijn flexwoningen bedacht. In de reclamefolder een landschap met heggetjes en bomen. In werkelijkheid op elkaar gestapelde blokkendozen voor slumbewoners van de 21e eeuw.

Wat echt werkt om de huizenprijzen omlaag te krijgen is afschaffen van de hypotheekrente aftrek en de eigen woning uit Box 3 halen zodat het werkelijke rendement wordt belast. Niet alleen jubelton afschaffen maar ook overdrachtsbelasting verhogen. Volgens CBS staan 180.000 huizen leeg. Overal woonverplichting van de eigen woning invoeren en elke extra leegstaande woning die iemand bezit extra zwaar belasten. Nog beter is gemeenten voorkeursrecht geven bij de grondaankoop op basis van de gebruikswaarde. Voor de hand liggende maatregelen. Helaas gaat dit er door de superieure macht van Bouwend Nederland niet van komen.