Amour op de werkvloer anno 2024

Mag je tegenwoordig nog een relatie hebben met een collega? Gelukkig wel. Maar per 1 juli 2024 is er wel iets veranderd op de werkvloer door de inwerkingtreding van de Wet seksuele misdrijven. Als gevolg hiervan kunnen we binnen het arbeidsrecht te maken krijgen met het strafrecht.

In de gedragscode van veel organisaties staat niet dat affectieve relaties op de werkvloer verboden zijn, maar dat deze wel moeten worden gemeld bij een (hogere) leidinggevende. Een relatie in een hiërarchische situatie kan immers op enig moment problematisch worden (niet alleen tijdens de relatie, maar ook na het verbreken ervan) en een relatie tussen twee collega’s op dezelfde afdeling is ook niet altijd wenselijk. Daar houdt het meestal wel op. Aan strafbaarheid wordt vaak (nog) niet gedacht.

De Wet seksuele misdrijven neemt als uitgangspunt dat seksueel contact alleen met consent mag plaatsvinden. De wet neemt óók als uitgangspunt dat in een functionele afhankelijkheidsrelatie bij een ondergeschikte de wil ontbreekt om seksuele handelingen te verrichten met bijvoorbeeld diens leidinggevende. Vinden seksuele handelingen in deze context plaats dan moet de leidinggevende in dit voorbeeld aantonen dat dit met consensus is gebeurd.
 

Of er sprake was van consensus hangt af van de omstandigheden van het geval, zoals: de mate van functionele ongelijkheid, de mate waarin de leidinggevende maatregelen kan nemen ten opzichte van de medewerker en of en in hoeverre de leidinggevende door bijvoorbeeld psychische druk de medewerker heeft bewogen tot seksueel contact. 

Daarnaast is van belang dat seksuele intimidatie in de openbare ruimte strafbaar is gesteld. De werkvloer is geen openbare ruimte. Maar wat als je met collega’s een etentje of een borrel hebt in het café om de hoek? Dan kan een seksueel intimiderende opmerking niet alleen gevolgen hebben voor een arbeidsovereenkomst, maar kan het ook leiden tot een aangifte. Overigens wordt bij de beoordeling van zo’n opmerking gekeken naar de inhoud, aard en context ervan en niet naar de beleving van de ontvanger.

Voor werkgevers is het advies om aandacht aan dit onderwerp te besteden in gedragscodes en tijdens trainingen hiervoor. En voor alle werknemers geldt: bezint eer ge begint en bent ge eenmaal begonnen: informeer uw werkgever.