Amsterdam: handhaving vuurwerkverbod ‘forse uitdaging’

Hoewel keiharde knallen alweer iedere avond hoorbaar zijn in de stad, wijst de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema er in een raadsbrief op dat dit het eerste jaar is dat er een lokaal afsteekverbod van consumentenvuurwerk van kracht is. Ze erkent echter dat handhaving lastig is.

Eerste test

Het algeheel stedelijk afsteekverbod werd op 31 maart 2021 door de Amsterdamse gemeenteraad vastgelegd in de APV. Het afsteken van vuurwerk door particulieren is daarmee nergens en op geen enkel moment meer toegestaan, behalve ‘fop- en schertsvuurwerk’ van categorie F1. Dit jaar wordt de eerste test, aangezien er bij de twee voorgaande jaarwisselingen een landelijk afsteek- en verkoopverbod gold wegens corona. Ook toen werd er trouwens in mindere mate vuurwerk afgestoken door particulieren.

Incidenten

Het besluit tot het afsteekverbod werd in 2020 genomen na ernstige incidenten bij de jaarwisseling in 2019-2020 ‘en de al jaren aanwezige onveiligheidsgevoelens, overlast en hinder die veel Amsterdammers ervaren’, schrijft Halsema. Gezondheidsschade is een belangrijk onderdeel van die afweging. Ook bleek uit onderzoek in 2019 dat 80 procent van de Amsterdammers het belangrijk vindt dat vuurwerkoverlast tijdens de jaarwisseling wordt teruggedrongen. De gemeente is al langer voorstander van een landelijk afsteekverbod voor consumentenvuurwerk, maar in de Tweede Kamer is er geen meerderheid voor. Wel verbood het kabinet in december 2020 vuurpijlen, singleshots en knalvuurwerk.

Forse uitdaging

‘Handhaving van het afsteekverbod is een forse uitdaging’, erkent Halsema. Amsterdam is één van de weinige gemeenten met een algeheel afsteekverbod. Andere gemeenten zijn Rotterdam, Nijmegen, Heumen, Gennep, Soest en Mook en Middelaar. Sinds de aansluiting van Weesp bij Amsterdam, geldt het afsteekverbod ook daar. Door landelijke wet- en regelgeving is het ook niet mogelijk om verkoop van vuurwerk in de stad te verbieden. Vuurwerk is dus nog verkrijgbaar in de stad en bezit van vuurwerk is niet verboden. In de omliggende gemeenten is afsteken toegestaan.

Vuurwerkshows

Ook zijn politie en handhavers tijdens de jaarwisseling al druk bezig het handhaven van de orde, schrijft Halsema. De beperkte capaciteit van de politie en handhaving moet ‘slim’ worden ingezet en wordt in de weken voor de jaarwisseling gericht op preventie. Plannen daarvoor werkt de gemeente de komende maanden uit. Om Amsterdammers te bewegen geen vuurwerk meer af te steken is echter meer nodig dan alleen handhaving, schrijft de burgemeester. De gemeente organiseert verspreid over de stad nieuwjaarsvieringen, zoals een ‘spectaculaire licht- en vuurwerkshow’ op het Museumplein en vuurwerkshows elders in de stad. Vuurwerk(shows) van professionele partijen, ingehuurd door gemeente, bedrijven of particulieren, zijn wel toegestaan.

Wennen

Het goed informeren van Amsterdammers is de derde stap. Volgens Halsema is de afgelopen weken gebleken ‘dat maar heel weinigen weten dat dat afsteekverbod er al is’. Communicatie over de regels en de alternatieven zal de komende maanden dus veel plaatsvinden. Toch beseft het stadsbestuur dat ‘Amsterdam tijd nodig zal hebben om te wennen aan de nieuwe situatie’. De verwachting is dan ook niet dat de komende jaarwisseling meteen (consumenten)vuurwerk vrij zal zijn. ‘Ook de handel in illegaal vuurwerk stelt Amsterdam voor uitdagingen.’ Dit eerste jaar is vooral bedoeld om ‘te onderzoeken wat het beste werkt’. Na de jaarwisseling zal worden geëvalueerd wat wel en niet werkt. Halsema stelt echter vast: ook de komende jaren zal extra tijd, energie en geld moeten worden geïnvesteerd in handhaving, communicatie en het organiseren van alternatieven.