Kritische ambtenaar verlaat IND om nareismaatregel

Een ambtenaar die zich bezighoudt met gezinshereniging, stapt op bij de IND. Het kabinet gokt met mensenlevens en het vertrouwen in de overheid staat op het spel, schrijft hij op LinkedIn.

Raad van State

Bij de Raad van State vind donderdagochtend een zitting plaats in een zaak over de zogeheten ‘nareismaatregel’ van de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. Lagere rechters in Amsterdam, Middelburg en Arnhem oordeelden in december dat de maatregel in strijd is met nationaal en Europees recht. De nareismaatregel is deel van de asieldeal, die werd gesloten naar aanleiding van de schrijnende situatie in het asielzoekerscentrum in Ter Apel afgelopen zomer. Het pakket aan maatregelen heeft als doel de instroom van asielzoekers te vertragen en te beperken. Als gevolg van de nareismaatregel moeten naaste familieleden van statushouders die recht hebben op gezinshereniging, maximaal vijftien maanden wachten tot zij daadwerkelijk naar Nederland mogen reizen.

Juridische houdbaarheid

De maatregel leidde tot boze en sceptische reacties van belangenorganisaties en juristen. Een commissie van vreemdelingenrechtdeskundigen maakte zich grote zorgen over de juridische houdbaarheid ervan. Volgens de commissie mag gezinshereniging alleen langer duren dan negen maanden ‘in bijzondere omstandigheden’. De commissie wijst erop dat negen maanden al ‘een uitzonderlijk lange termijn’ is.

Zorgelijke ontwikkeling

Ambtenaar Thomas Huttinga, beslismedewerker Nareis bij de IND, schrijft op LinkedIn dat de IND handelt zonder wettelijke basis, ‘op grond van een politiek besluit’. Familieleden moeten ondertussen nareis afwachten in ‘erbarmelijke omstandigheden’, waarbij zij volgens Huttinga direct gevaar kunnen lopen. Een (oud-)collega van Huttinga laat in een reactie op zijn LinkedIn-bericht weten dat meer IND-collega’s de afgelopen tijd hun zorgen hebben gedeeld. Volgens haar is het uitvoeren van ‘onwettige maatregelen’ met een politiek doel een ‘zeer zorgelijke ontwikkeling’, ‘zeker naar aanleiding van de lessen van de Toeslagenaffaire’. Ze zegt het betreurenswaardig te vinden dat ‘kritische professionals’ op deze manier de organisatie verlaten.

Imagoschade overheid

Huttinga merkt op dat het volharden van de staatssecretaris niet alleen schadelijk is voor vluchtelingen. Het heeft ook nadelige gevolgen voor de IND zelf. De maatregel ‘zorgt voor een inbreuk op het vertrouwen in de Nederlandse rechtsstaat’, en voor ‘imagoschade voor de Nederlandse overheid’. Het kabinet kiest volgens Huttinga voor ‘gokken met mensenlevens, het vertrouwen in de Nederlandse overheid en de fundamenten van de rechtsstaat’. Als jurist kan hij ‘niet begrijpen’ dat de IND als uitvoeringsorganisatie meegaat in de nareismaatregel, die volgens hem geen wettelijke grondslag heeft. Als mens kan hij niet begrijpen dat ‘de politiek nationale problemen probeert op te lossen over de ruggen van vluchtelingen die herenigd willen worden met hun familie’.