Europese Commissie maakt werk van anti-corruptieregels

Met het nieuwe voorstel van de Europese Commissie tegen corruptie zou de EU in staat zijn ernstige gevallen van omkoping en verduistering aan te pakken. Ook kan daders, hun medeplichtigen en degenen die hun handelingen vergemakkelijken de toegang tot de EU worden ontzegd en hun tegoeden worden bevroren.

Mijlpaal

Acht maanden na de State of the Union van commissievoorzitter Ursula von der Leyen, waarin zij strengere wetgeving tegen corruptie aankondigde, heeft de Europese Commissie (EC) maatregelen genomen om corruptie in de EU harder aan te pakken. Een ‘mijlpaal’ in de strijd tegen corruptie op nationaal en Europees niveau, aldus de EC zelf. De commissie gaat nog meer haar best doen om preventie van corruptie een plek te geven in EU-wetsontwerpen en -programma’s en zal lidstaten actief aanmoedigen om sterke anti-corruptiewet- en regelgeving in te voeren.

Terugvechten

‘Corruptie tast het vertrouwen in onze instellingen aan. We moeten dus terugvechten met de volle kracht van de wet’, aldus Von der Leyen in haar State of the Union in september 2022. Volgens de Eurobarometer vindt 69 procent van de EU-burgers dat corruptie op hoog niveau niet voldoende wordt vervolgd door de nationale autoriteiten. Ook acht bijna de helft van de bedrijven het onwaarschijnlijk dat de politie of het openbaar ministerie degenen die zich aan corruptie schuldig maken, zullen oppakken, blijkt uit dezelfde barometer. De geschatte kosten van corruptie voor de economie van de EU bedraagt ten minste 120 miljard euro per jaar, rekent de commissie voor.

Straffen gelijk trekken

De Commissie komt met met strengere regels voor het strafbaar stellen van corruptiedelicten en wil de straffen in de hele EU gelijk trekken. Ook komt de focus op preventie en ondersteuning van een cultuur van integriteit door een EU-netwerk op te zetten tegen corruptie en samen te werken aan een eerste EU-strategie voor corruptiebestrijding. Verder komt er een speciale sanctieregeling via het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) om ernstige corruptiedaden wereldwijd aan te pakken, ‘wanneer deze de waarden, fundamentele belangen, veiligheid en integriteit van de EU aantasten of dreigen aan te tasten’. ‘Onze boodschap is duidelijk: de EU werkt niet samen met diegenen die zich met corruptie bezighouden, waar dat ook voor mag komen’, aldus Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid die met het nieuwe voorstel voor een GBVB-sanctieregeling kwam.

Regels voor corruptiepreventie

Bij de bijgewerkte regels gaat het onder meer om regels voor corruptiepreventie, zoals belangrijke preventieve instrumenten voor belangenconflicten en vermogensverklaringen. Verder komen er uitgebreide definities van alle strafbare feiten die als corruptie worden vervolgd, zowel voor de publieke als de privésfeer. En er komt een mogelijkheid om alternatieve maatregelen toe te passen, zoals boetes, uitsluiting van toegang tot overheidsfinanciering, het bekleden van een openbaar ambt of het zich kandidaat stellen voor verkiezingen. Tot slot moet er effectief onderzoek komen naar vervolging van corruptie, grensoverschrijdende samenwerking tussen autoriteiten en gegevensverzameling om toezicht te houden op de handhaving.