‘Wat zijn wij nou, een uitvoeringsorganisatie?’

Op de #gemeenteninnood-actie bij de Tweede Kamer kwamen gistermiddag tientallen wethouders af. Wat dreef hen om naar Den Haag af te reizen? Binnenlands Bestuur sprak een aantal van hen.

‘Wij willen graag aan knoppen draaien’
‘Ik heb mensen gezien uit Maastricht, uit Hellevoetsluis, Weststellingwerf… Het is echt heel mooi om te zien dat mensen hier de agenda voor leegmaken’, vertelt Liesbeth Vos, wethouder (sociaal domein, ChristenUnie) in de gemeente Oldebroek. ‘Want mijn agenda was ook vol. Richting het reces moeten allerlei dingen nog gebeuren, maar hier hebben wethouders dus gezegd: we gaan gewoon. Dit is zo belangrijk.’

Haar gemeente heeft, zoals veel andere, grote tekorten op de jeugdzorg. Vos: ‘Ik geef op specialistische jeugdhulp ruim twee miljoen meer uit dan de vier en een half die ik krijg van het rijk. Dus dat scheelt een slok op een borrel. Maar er zijn ook andere kosten die op ons afkomen: kijk eens naar het duurzaamheidsdossier, de omgevingswet, de nieuwe wet inburgering. Zo zijn er een heleboel dingen die we graag doen - maar daar hoort ook een keurig budget bij.’

‘Als er niet, zoals Jan van Zanen ook zei, boter bij de vis komt, dan worden wij alleen een uitvoeringsorganisatie die niet aan knoppen kan draaien. En wij willen graag aan knoppen draaien omdat we ervan overtuigd zijn dat wij inhoud kunnen geven aan deze dossiers. Er is geen collega van mij die zegt: geef die taken maar terug, ik wil ze niet meer. Dat is niet onze intentie. Wij willen het graag goed doen voor onze inwoners. De decentralisatie is een goed besluit geweest. Maar we hebben wel – dat had Denemarken ook – een boeggolf. En die moeten we eerst even doorstaan.’


Wethouder Liesbeth Vos met een #gemeenteninnood-mondkapje. Foto: Adriaan de Jonge

‘Gemeentefinanciën is geen sexy onderwerp’
Barbara de Reijke is wethouder (financiën, VVD) in de gemeente Ouder-Amstel. Ook zij had weinig tijd voor de actie (‘Ik moet vanavond nog de kadernota en de jaarrekening verdedigen’) maar vond het té belangrijk om te laten zitten. ’De nood staat heel veel gemeenten aan de lippen. En dan moet je op een gegeven moment wel.’

Ook in haar gemeente is jeugdzorg een lastig dossier. De Reijke: ‘De jeugdzorg is heel onvoorspelbaar. Je kan bijvoorbeeld zomaar twee ton kosten aan één gezin hebben. Dat zou betekenen dat je een bibliotheek zou moeten sluiten om dat ene gezin te kunnen helpen. Dat staat natuurlijk niet in verhouding.’

Ze vreest dat het lastig gaat worden om Kamerleden te mobiliseren. ‘Gemeentefinanciën is geen sexy onderwerp. Dat je als Kamerlid voor de gemeenten op gaat komen, dat klinkt niet zo leuk. Maar op het moment dat je dit niet voldoende compenseert, is het gewoon een uitholling van de lokale democratie. Wat zijn wij nou; zijn wij een uitvoeringsorganisatie, of zijn wij gekozen volksvertegenwoordigers die kunnen sturen?’


Wethouder Barbara de Reijke bij de demonstratie. Bron: Twitter.

‘Dit raakt de kiezers’
Haar partijgenoot Daan de Haas, wethouder financiën in de gemeente Zuidplas, sluit zich aan bij de klachten over de jeugdzorgbudgetten: ‘Dat loopt echt uit de klauwen. De extra kosten op jeugdzorg en Wmo gaan bij ons richting de tien miljoen. Dat is 10 procent van onze begroting. En dat kunnen we niet meer dichtlopen als gemeente.’

Wel verwacht hij meer van Kamerleden dan zijn collega in Ouder-Amstel. ‘Kamerleden vinden dit inderdaad misschien niet heel sexy. Aan de andere kant denk ik: het is ook heel simpel. In 2015 is er vijf miljard bezuinigd bij de gemeenten. We hebben ons best gedaan om dat gat dicht te lopen, het is niet gelukt. Dus: gewoon die vijf miljard terug, probleem opgelost. Dit raakt de mensen waarvan de bibliotheken en de zwembaden dicht gaan. Dit raakt de kiezers. En die gaan volgend jaar de Tweede Kamer weer kiezen. Ik zou zeggen: kom in actie.’

Wethouder Daan de Haas bij de demonstratie. Foto: Adriaan de Jonge