‘Onderuitputting mag niet in de begroting staan’

Volgens de huidige regels van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) mogen gemeenten niet al in de begroting opnemen dat een deel van de uitgaven uiteindelijk niet gedaan zal worden. Dat benadrukt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties na vragen van Binnenlands Bestuur. Dinsdag werd een motie aangenomen waarin VVD, NSC en D66 het kabinet oproepen dit wel mogelijk te maken.

Van tekort naar overschot

Kamerleden Wingelaar (NSC) en Sneller (D66) stelden de onderuitputting bij gemeenten ter discussie tijdens het meest recente commissiedebat over de financiën van decentrale overheden. Zij wilden van minister Uitermark weten of het niet mogelijk is vooraf rekening te houden met enige mate van onderuitputting. Het lijkt een trend te zijn dat gemeenten vooraf tekorten begroten, maar achteraf bij de jaarrekening veel minder geld tekort komen. Of zelfs geld overhouden.

Realistisch begroten

Is het dan niet beter om vooraf, in de begroting, al rekening te houden met deze onderuitputting? Dat vroeg de Kamer zich af. De minister liet in een schriftelijke reactie na het debat echter direct weten dat dit geen optie is. ‘De BBV-voorschriften bieden geen mogelijkheid om onderuitputting op begrotingsbasis te ramen en hiervoor een stelpost op te nemen’, aldus Uitermark. ‘Van onderuitputting is alleen sprake bij de jaarrekening.’

Teruggefloten

In de praktijk doen gemeenten dit soms wel, blijkt uit de jaarstukken van verschillende gemeenten. Zo raamde de gemeente Gouda in de meerjarenbegroting 2024-2027 nog structureel een miljoen euro per jaar aan onderuitputting op de totale begroting. Gemeenten als Tiel en West Betuwe werden eerder door de provincie teruggefloten toen ze onderuitputting probeerden te ramen.

Mag niet

Het mag dan ook niet, benadrukt het ministerie na vragen door Binnenlands Bestuur. ‘Het is wel mogelijk om onderbouwd stelposten op te nemen voor specifieke baten en lasten, als deze moeilijk ingeschat kunnen worden’, voegt BZK toe. Sommige gemeenten, zoals Haarlemmermeer, Leiden en Dordrecht, hebben een stelpost voor de onderuitputting van het totaal aan kapitaallasten. Het is maar de vraag of dat wel mag. Volgens de regels van het BBV moeten dergelijke stelposten namelijk goed onderbouwd zijn en over specifieke begrotingsonderdelen gaan.

Motie

Het rijk is niet gebonden aan de BBV-voorschriften en kan dus wel onderuitputting ramen in de rijksbegroting. De motie van VVD, D66 en NSC roept het kabinet op dit ook mogelijk te maken voor gemeenten, met als doel om dat gemeenten makkelijker realistisch kunnen begroten. De Kamer stemt dinsdagmiddag over de motie, alsmede over 13 andere moties met betrekking tot de financiën van decentrale overheden.