Hypermetropie

De gevangenissen van de rijksdienst Justitiële Instellingen beperken ’s nachts de bewaking. Het Nationaal Archief beheert de archieven niet meer zoals dat volgens de wet moet, laat staan dat ze toekomen aan de wettelijk verplichte digitalisering.

De rijksbelastingdienst kan niet meer voldoende belastingaangiften op een voldoende niveau controleren en corrigeren. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit – dat is een fusie van de Keuringsdienst van Waren, de Rijksdienst voor de keuring van Vee en Vlees, de Algemene Inspectiedienst en de Plantenziektenkundige Dienst – voert sommige wettelijk verplichte inspectietaken niet meer uit. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers beperkt de beveiliging van de locaties en kort de gezondheidszorg voor asielzoekers. De Inspectie van het Onderwijs gaat zijn wettelijke inspectietaken minder uitvoeren. Het UWV beperkt zijn hulp bij het vinden van een baan voor de meeste werklozen tot een websiteje. De Inspectie SZW is opgehouden met het controleren van de Nederlandse ‘kop op’ Europese wetgeving, en draait daarmee in feite die wetten de nek om. Ook beperkt die inspectie de wettelijk verplichte handhaving van de Wet arbeid vreemdelingen.

Is dit allemaal een enge droom, een nachtmerrie? Een karikatuur dan? Nee, dit is een inventarisatie van de Algemene Rekenkamer over de wijze waarop het rijk zijn wettelijke taken nakomt in tijden van bezuinigingen. En dan is de rekenkamer nog veel vergeten, want er zijn tientallen van dit soort organisaties. Het CBS schrijft in zijn jaarplan geen geld te hebben voor de wettelijk verplichte berekeningen van de tekortnormen uit de nieuwe Europese verdragen. De Nationale Spoorwegen lieten honderden treinen niet rijden, zelfs toen er van slecht weer geen sprake meer was. De politie laat al jarenlang heel, heel erg veel aangiften liggen. Rechtelijke procedures liggen maanden, soms jaren te wachten voordat ze überhaupt kunnen starten. Bij gladheid sluit Rijkswaterstaat simpelweg snelwegen af, waardoor verkeer gedwongen wordt de veel gevaarlijkere binnenwegen te nemen met alle ongelukken van dien.

En de gemeenten? Die moeten nog veel meer bezuinigen dan het rijk. Toch houden de gemeenten zich nog wel aan hun wettelijke taken – zo ongeveer als laatste overheid. Ten eerste omdat ze veel gezagsgetrouwer zijn. De meeste gemeenten zijn de bezuinigingen begonnen met een poging de wettelijke taken te inventariseren, om die te ontzien. En ten tweede omdat de gemeenten er niet aan ontkomen om de wettelijke taken te blijven uitvoeren.

Het rijk ziet, dichtbij, zijn eigen wettelijke taken een beetje vaag, maar ziet wel heel scherp op afstand welke wettelijke taken de gemeenten moeten uitvoeren en handhaaft daar streng op, ongeacht de kosten voor de gemeenten. Een typisch geval van hypermetropie oftewel verziendheid.