Politiek handjeklap

Twintig jaar geleden. Toen liet de minister objectief onderzoek doen naar een betere verdeling van het gemeentefonds. Nu niet, toen wel: de minister accepteerde de uitkomsten van dat onderzoek en verdedigde het in de Tweede Kamer. Hoe reageerde de Kamer toen? 

Kamerlid A zei: ‘Als ik kijk naar de effecten (...) voor de verschillende typen gemeenten, signaleer ik dat landelijke gemeenten met een groot oppervlak minder geld krijgen voor hun kosten. (...) Ik vind het belangrijk dat deze verschuiving wat zachter landt. Om die reden heb ik samen met enkele andere fracties om een doorrekening van een nadere variant gevraagd. De uitkomst laat zien dat er inderdaad sprake is van een beperking van de herverdeling. Daarmee vormt dit voor mij een redelijke variant.’

Kamerlid B: ‘Ik constateer dat als gevolg van de aanpassing van de verdeelsleutels de uitgestrekte plattelandsgemeenten er fors op achteruit gaan. Deze uitkomst is voor mij niet acceptabel. Ik zou het liefst de variant met het zwaarder laten wegen van de oppervlakte volledig doorgevoerd willen zien, maar ik constateer dat hiervoor geen meerderheid in de Kamer is. Ik heb daarom het initiatief genomen tot het bereiken van overeenstemming met andere fracties. Ik kan me vinden in de nadere variant die nu door het ministerie van BZK is doorgerekend, waardoor in belangrijke mate het eerdergenoemd nadelige effect wordt weggenomen.’

Kamerlid C stelde: ‘Mijn voorkeur gaat uit naar een combinatie van de varianten, waardoor het gesignaleerde nadeel voor de agrarische gemeenten wordt teruggebracht tot normale proporties. Daar blijkt geen meerderheid in de Kamer voor aanwezig. Het compromis dat nu gevonden is, acht ik op zich nog niet voldoende, maar het kan rekenen op een meerderheid.’

En wat deed de minister? Die legde zich erbij neer. Niet het objectief onderzoek, maar het politiek handjeklap bepaalde de herverdeling. Wel berekent de minister elk jaar de verhouding tussen de uitgestrekte gemeenten en de dichterbevolkte gemeenten. De uitkomst is elk jaar dat de uitgestrekte gemeenten relatief iets te veel geld krijgen en de dichterbevolkte gemeenten relatief iets te weinig. Twintig jaar lang.