SPUK’s-beleid kabinet kost provincies paar honderd miljoen

Het kabinet kort de niet alleen de gemeenten fors. De komende jaren zien ook provincies minder rijksgeld hun kant uitvloeien – zo’n 200 miljoen euro.

Specifieke uitkeringen

Omgerekend is dat naar inschatting van de verzamelde provincies de korting die het gevolg is van het beleidsvoornemen in het Hoofdlijnenakkoord om specifieke uitkeringen – de zogeheten SPUK’s – op te laten gaan in de decentralisatie uitkering van het provinciefonds. Onderdeel van die andere manier van bekostigen is een generieke korting van 10 procent op de specifieke uitkeringen.

Administratieve lasten

Nu is het zo dat provincies zelf hadden aangedrongen op het terugdringen van het aantal specifieke uitkeringen. Die SPUK’s gaan namelijk gepaard met nogal wat bureaucratie: er moet uitgebreid verantwoording over worden afgelegd aan het rijk – de geldverstrekker. In vijf jaar tijd nam het aantal SPUK’s toe van 16 naar liefst 154. Het kabinet was ontvankelijk voor die klacht en is voornemens de specifieke uitkeringen grotendeels over te hevelen naar het provinciefonds.

Financiële klap

Maar provincies vinden dat ze nu in wezen van de regen in de drup belanden. ‘In plaats van administratieve verlichting, kwam er een 10 procent bezuiniging op alle SPUK’s en blijft het merendeel van de SPUK’s gewoon in stand. Dit betekent dat provincies van 2026 tot en met 2029 dezelfde taken moeten uitvoeren met in totaal ca 200 miljoen euro minder, zonder te kunnen besparen op de administratieve lasten’, zo verzuchten ze. ‘Dit is geen efficiencykorting, maar een ordinaire bezuiniging over de rug van provincies en daarmee met grote effecten voor inwoners,’ stelt Jo-Annes de Bat, bestuurder van het Interprovinciaal Overleg (IPO) en gedeputeerde in Zeeland. ‘De administratieve lastenverlichting is minimaal, terwijl de financiële klap enorm is.’

Grote gevolgen

De bezuinigingen gaan volgens de provincies ten koste van maatschappelijke opgaven waarvoor ze samen met het rijk aan de lat staan. Zo gaat een belangrijk deel van de bezuiniging, 110 miljoen euro vanaf 2026, ten koste van het gezamenlijke programma van rijk en provincies voor natuurherstel. ‘Dit budget moet worden ingezet voor maatregelen om natuurgebieden te versterken en de stikstofproblematiek aan te pakken. Door deze korting kunnen niet alle noodzakelijke natuurmaatregelen volgens planning worden uitgevoerd, wat ook het risico op juridische procedures vergroot’, aldus de provinciekoepel. In die zin zou de bezuiniging haaks staan op de opdracht van de ministeriële commissie voor economie en natuurherstel, waarmee de provincies juist in gesprek zijn. De oproep aan het kabinet is om niet vooruitlopend op die gesprekken de bezuiniging door te voeren. ‘Als het kabinet wil dat provincies hun taken blijven uitvoeren, dan moeten daar realistische middelen tegenover staan,’ zegt gedeputeerde De Bat.

Nieuwe SPUK’s

De provincies wijzen er bovendien op dat er nauwelijks vooruitgang wordt geboekt met de overgang van SPUK’s naar het provinciefonds. Integendeel. Er komen nieuwe SPUK’s bij, wat de regeldruk vergroot in plaats van vermindert.