Tempo maken

In goede tijden een beetje op de winkel passen is niet zo moeilijk. Maar in deze maanden kun je tonen wat je écht waard bent. Of val je genadeloos door de mand, dat kan natuurlijk ook. Dat geldt voor mensen net zo hard als voor systemen en afspraken. 

In goede tijden functioneert het overleg tussen rijk en gemeenten wel goed. Er zijn wat wetten en regels, er zijn wat wensen en ontwikkelingen, wat geschillen. Meestal komen de overheden er samen uit. Maar in deze maanden? Het begon helemaal fout. Eenzijdig besloot het rijk dat de inkomsten van de gemeenten niet meer trap-op mee zouden gaan met de corona-uitgaven van het rijk.

Dat deed het rijk ook al bij de kosten van de bankencrisis. In de volgende kabinetsperiode moet er een objectief criterium zijn om het ‘knopje’ van trap-op-en-af aan of uit te zetten. Nu functioneert het systeem eenzijdig.

Snel daarna beloofde het rijk dat het de gemeenten volledig zou compenseren voor extra kosten. Tempo maken, altijd goed. En toen begon het geneuzel om elke stuiver en het getouwtrek over het nakomen van die afspraak. Toen kwamen er werkgroepen. Toen kwam er onderzoek en monitoring. Toen kwam er veel, veel, veel overleg. Beetje bij beetje gaf het rijk wat het beloofd had. Maar dat duurde maanden. En in die tijd waren de gemeenten beperkt in hun mogelijkheden vanwege de financiële onzekerheid. Het getreuzel van het rijk is ten koste gegaan van de steun die de gemeenten konden leveren.

Twee weken terug bleek de besluiteloosheid nog het duidelijkste. Het rijk kondigde aan dat de gemeenten onder voorbehoud 150 miljoen euro extra zouden krijgen. Geld onder voorbehoud – wat kun je daarmee als gemeente doen? Helemaal niets. Hup hup hup, schiet eens op, besluit eens écht!

Het rijk overziet dat het meer tempo moet maken met zijn besluiten voor de gemeenten. KLM krijgt in één keer 3 miljard euro steun, omdat ze essentieel zouden zijn voor de economie. En de gemeenten, essentieel voor de leefomgeving? Die krijgen pas na vele overleggen, na vele maanden, in veel fases ongeveer de helft van dat bedrag. Het rijk ziet de gemeenten blijkbaar vooral als kostenpost.